TELENET – 22/06/2010

Beschrijving van de reclame

Op de website bevinden zich allerlei spotjes die voorgesteld worden in vraagvorm. Een van de spotjes begint met de vraag: “Hoe komt het dat een toilet in Australië naar de andere kant doorspoelt?”
Voice-over: “De kangeroes hebben er niks mee te maken. Het antwoord zit bij Monsieur Foucault en zijn beroemde slinger.
Daarmee toonde hij aan dat de aarde rond haar as draait en zo ontstaat er een immense kracht die de draairichting van het water beïnvloedt. Een toilet ten zuiden van de evenaar, in Australië dus, spoelt met de klok mee. Een toilet ten noorden van de evenaar spoelt tegen de klok in. Dit effect is nog duidelijker op grotere schaal.”
Als laatste een beeld met de vraag: “Hoe komt het dat Telenet een top-gsm kan aanbieden voor €1?” + verwijziging naar hoekomthetdat.be

Motivering van de klacht(en)

De bewering dat een toilet verschillend spoelt in noordelijk en zuidelijk halfrond, is wetenschappelijk onjuist:

-het effect is toe te schrijven aan Coriolis, niet aan Foucault, zoals Telenet foutief beweert

-het Coriolis effect is te klein om van invloed te zijn, in een grootte-orde van enkele tienduizenden

Het gaat dus om een wetenschappelijke urban legend, die Telenet in haar reclame bestendigt.

De klager wenst dat Telenet het onderdeel over het Coriolis-effect ofwel verwijdert, ofwel aanpast en de juiste informatie geeft.

Standpunt van de adverteerder

Telenet deelde mee dat ze de klacht heeft overgemaakt aan een doctoraatstudent aan de VUB, die het volgende meedeelde:

“Theoretisch zit er een grond van waarheid achter het verhaal. Zoals je weet draait de aarde om haar as. In alledaagse situaties merk je hier niets van, maar toch is het mogelijk om dit met een lokaal experiment aan te tonen. Stel je voor dat je boven de Noordpool een eenvoudige slinger (zoals van een slingeruurwerk) in beweging brengt, die slechts aan een enkel ophangpunt vasthangt. Terwijl de slinger gewoon heen en weer gaat, draait de aarde in 24 uur tijd onder de slinger heen. Als je op de aarde staat, lijkt het dus alsof het vlak waarin de slinger beweegt ronddraait. Met dit experiment bewees Léon Foucault in de 19e eeuw dat de aarde weldegelijk rond haar as draait.
Dezelfde kracht (de zogenaamde Corioliskracht) die het bewegingsvlak van de slinger van Foucault doet roteren, is ook werkzaam op vloeistoffen en gassen op aarde. Wanneer je dit wiskundig uitwerkt, vind je inderdaad dat op het Zuidelijk Halfrond een leeglopende badkuip een klokwijze kracht ondervindt, terwijl die op het Noordelijk Halfrond tegen de klok ingaat. Waarom is het verhaal dan toch een fabeltje? Wel, de onvermijdelijke storingen in het bad (bv. de invloed van je hand die de stop uittrekt, of zelfs al een zuchtje wind dat over het wateroppervlak gaat) zijn vele keren groter dan het zojuist besproken effect. Of je badkuip links- of rechtsom leegloopt is dus op beide halfronden een kwestie van toeval.
Voor erg grote systemen, zoals orkanen, is de Corioliskracht echter wel voldoende groot om macroscopisch tot uiting te komen. Deze draaien op het ene halfrond inderdaad steeds in omgekeerde richting dan op het andere. Merk op dat Léon Foucault dan ook een erg grote slinger nodig had om het effect te kunnen aantonen: hij gebruikte een 28 kilogram zware bol, hangend aan een 67 meter lange slinger in het Panthéon van Parijs!”

Als conclusie deelde Telenet mee dat zowel de Focault theorie als de Corioliskracht van toepassing is op de ludieke spot.

Jurybeslissing

De Jury heeft vastgesteld dat op de website van Telenet allerlei spotjes voorgesteld worden in vraagvorm om tot de kernvraag te komen“Hoe komt het dat Telenet een top-gsm kan aanbieden voor €1?. De klacht heeft betrekking op één van de spotjes die begint met de vraag: “Hoe komt het dat een toilet in Australië naar de andere kant doorspoelt?”
Voice-over: “De kangeroes hebben er niks mee te maken. Het antwoord zit bij Monsieur Foucault en zijn beroemde slinger. Daarmee toonde hij aan dat de aarde rond haar as draait en zo ontstaat er een immense kracht die de draairichting van het water beïnvloedt. Een toilet ten zuiden van de evenaar, in Australië dus, spoelt met de klok mee. Een toilet ten noorden van de evenaar spoelt tegen de klok in. Dit effect is nog duidelijker op grotere schaal.”
Als laatste een beeld met de vraag: “Hoe komt het dat Telenet een top-gsm kan aanbieden voor €1? + verwijziging naar hoekomthetdat.be

De Jury heeft er nota van genomen dat Telenet een doctoraatsstudent van de VUB geraadpleegd heeft die bevestigt dat :
1)de Corioliskracht dezelfde kracht is die het bewegingsvlak van de slinger van Foucault deed roteren.
2)er theoretisch een grond van waarheid zou zitten in het verhaal, maar dat in werkelijkheid voor kleine systemen (zoals voor toilet of bad) de theorie van Foucault en de Corioliskracht niet opgaan daar andere invloeden vele keren groter zijn (bv een zuchtje wind kan het helemaal omkeren). Voor grotere systemen (bv orkanen) zouden deze Corioliskracht wel voldoende groot zijn om macroscopisch tot uiting te komen.

Rekening houdend met de ludieke aard van de spot enerzijds en het feit dat de inhoud van deze spot (die een onderdeel vormt van groter geheel en dient als aanloop naar de kernboodschap) geen elementen bevat die de consument kunnen misleiden mbt eigenschappen van het aangeprezen product anderzijds, heeft de Jury gemeend om bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen geen opmerkingen te moeten formuleren.

Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.

Adverteerder: TELENET
Product/Dienst: Top-gsm voor €1
Media: Internet
Onderzoekscriteria: Waarachtigheid
Initiatief: Consument
Type beslissing: Geen opmerkingen
Datum afsluiting:  22/06/2010