De affiche aan bushokjes bevat in het groot de tekst “Mag ik je peuken?”, met eronder een tekening van een vuilnisbak met daarop een pictogram van een sigaret, en daaronder de tekst “Ik ben vlakbij”.
De klager kon zijn ogen niet geloven toen hij een affiche in een bushokje zag met de mededeling “Mag ik je peuken?”. Hij vraagt zich af of de zin “wil je met me peuken?” ethisch verantwoord is, vooral ten aanzien van personen die verkracht worden en hun familie, alsook van personen die het slachtoffer zijn van seksistische uitspraken. Hij vraagt zich ook af of het geslachtsdeel van een vrouw dan als asbak beschouwd wordt.
Hij voegde nog toe dat het ook beschouwd zou kunnen worden als een omzeiling van het verbod op tabaksreclame.
De adverteerder bezorgde een presentatie van de campagne met meer informatie over de gebruikte beelden en slagzinnen, de looptijd, de totstandkoming en evaluatie, en stipte er puntsgewijs enkele relevante zaken uit aan:
- Het betreft een sensibiliseringscampagne van de Stad Gent die mikt op een gedragsverandering inzake het op de grond gooien van sigarettenpeuken. Hij wil rokers in het openbaar domein er toe aanzetten hun peuken in de vuilnisbakken te gooien en attent maken op het feit dat de nieuwe vuilnisbakken een asbak bevatten.
- De slogan “mag ik je peuken?” werd enkel gebruikt in de context van de groene publieke vuilnisbakken. Op voor de problematiek gekende hotspots wordt de roker naar de vuilnisbak gelokt met deze slogan. Vaak worden aan de bushalte peuken net voor het opstappen achteloos weggegooid. Op de affiches aan bushokjes werd dan ook naar de vuilnisbak verwezen om de proximiteit aan te tonen en de vuilnisbakken aan deze bushokjes werden vervangen door de nieuwe met asbak. Het was belangrijk om deze vuilnisbakken in te kleden om het inhoudelijke luik aan de slogan te koppelen.
- De hoofdslogan werd ondersteund door relevante weetjes omtrent de problematiek zoals daar zijn: “1 peuk vervuilt 500 liter water”, “peuken vergaan nooit helemaal” of “peuken maken hondjes doodziek”.
- Om de campagne ludiek en visueel te lanceren werd “Fons de peukenrobot” in het leven geroepen.
- Tijdens de uitrol bevroeg hij 100 Gentenaars naar hun bevindingen bij de campagne en de resultaten waren positief. Hij ontving tot die tijd geen klachten over de campagne. Om die reden werd de campagne na de eerste uitrol in 2021 positief beoordeeld en herhaald in 2022. Er werd met andere woorden niet over één nacht ijs gegaan bij het lanceren van deze sensibiliseringscampagne.
De adverteerder erkent dat er bij de tweede uitrol een aantal klachten binnen liepen omtrent het suggestieve karakter van de slogan “mag ik je peuken?”. Tijdens de initiële uitrol ontving hij geen dergelijke klachten. Het spreekt voor zich dat het hem aangreep dit te lezen want hij neemt het thema seksuele intimidatie of seksueel overschrijdend gedrag als stad bijzonder ernstig. Door de manier waarop hij deze campagne heeft opgezet, voorbereid, getoetst én geëvalueerd kon hij echter niet vermoeden dat zijn eerder ludieke campagne als aanstootgevend ervaren zou worden in het kader van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
De Jury heeft kennisgenomen van de affiche in kwestie en van de klacht die daarop betrekking heeft.
Zij heeft er ingevolge het antwoord van de adverteerder onder meer nota van genomen dat het hier een sensibiliseringscampagne betreft die na de eerste uitrol in 2021 geëvalueerd en positief beoordeeld werd en mikt op een gedragsverandering inzake het op de grond gooien van sigarettenpeuken, met name rokers er in het openbaar domein toe wil aanzetten hun peuken in de vuilnisbakken te gooien en hen attent wil maken op het feit dat de nieuwe vuilnisbakken een asbak bevatten. Zij heeft er tevens nota van genomen dat de kwestieuze slogan “mag ik je peuken?” werd gebruikt in de context van deze publieke vuilnisbakken en dat, op voor de problematiek gekende hotspots zoals bushokjes, de roker naar de vuilnisbak wordt gelokt met deze slogan door naar de vuilnisbak te verwijzen om de proximiteit aan te tonen en de vuilnisbakken aan deze bushokjes te vervangen door de nieuwe met asbak.
De Jury is van mening dat dit opzet en beoogde doel ook voldoende duidelijk blijkt uit het campagnemateriaal in kwestie en dat dit met name niet van aard is om roken aan te moedigen.
Wat het hoofdaspect van de klacht betreft, is de Jury van mening dat de gebruikte slogan in vraagvorm in de context van deze campagne, met de verwijzingen naar de vuilnisbakken met asbak, zich er wel degelijk toe beperkt om rokers aan te sporen om gebruik te maken van deze vuilnisbakken en zodoende zwerfvuil tegen te gaan, zonder daarom meteen ook te verwijzen naar vrouwonvriendelijk of seksueel grensoverschrijdend gedrag, laat staan dergelijk gedrag goed te keuren of te normaliseren.
Zij is tevens de mening toegedaan dat de slogan niet aanstootgevend is en evenmin afbreuk doet aan de menselijke waardigheid.
Dat niet uitgesloten is dat de slogan door sommigen suggestief wordt geïnterpreteerd, getuige waarvan de klacht – waarin deze slogan overigens wordt geherformuleerd tot “wil je met me peuken?”, is naar de mening van de Jury in casu niet van aard om hier afbreuk aan te doen.
Zij is derhalve van oordeel dat het campagnemateriaal in kwestie niet van aard is om gewelddadig, illegaal of antisociaal gedrag te tolereren of aan te moedigen in de zin van artikel 1, alinea 3 van de Code van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC-Code) en evenmin indruist tegen de JEP-Regels inzake de afbeelding van de mens.
De Jury heeft derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op deze punten en heeft de klacht ongegrond verklaard.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
