RTBF – 31/07/2019

Beschrijving van de reclame

De reclame toont een jonge vrouw die verkleed is als non en een jonge man die verkleed is als priester die elkaar kussen terwijl ze een kruis in de mond houden. Daarboven het logo van Pure en daaronder de tekst “Ta Tentation Festival”.
Onderaan in kleine letters: “rtbf.be/pure (logo van Facebook, logo van Instagram) @purertbf”.

Motivering van de klacht(en)

1) Volgens de klager gaat het om zinloze, onnodige en doelloze provocatie met betrekking tot de boodschap van de reclame (mensen aanzetten om naar festivals te gaan).

2) De klaagster beschrijft de reclame als een afbeelding van zichtbare pure seksuele wellust gecombineerd met de afbeelding van symbolen van het christelijk geloof. Zij voegt eraan toe dat, om de tegenstrijdigheden te vervolledigen en te toppen, het Engelse woord ‘pure’ (Nederlands: puur, kuis) drie keer op deze reclameafbeelding staat.
Volgens haar is de reclame reeds offensief omdat ze overduidelijk aanmoedigt tot buitensporig en op moreel vlak aanstootgevend gedrag in de openbaarheid (de overduidelijke tongkus) en hoort seksueel voorspel thuis in de slaapkamer, niet in het openbaar.
Zij vindt deze afbeelding bovendien hoogst offensief en beledigend tegenover dat grote gedeelte van de Belgische bevolking dat ons autochtoon christelijk of katholiek geloof aanhangt. Om hun zender of programma te promoten en te laten opvallen veroorlooft men zich bij deze reclame misbruik te maken van aan het christelijk geloof en aan de christelijke traditie ontleende symbolen zoals het kruis of de kledij die geassocieerd wordt met de priesterfunctie of het kloosterleven.
Volgens haar wil de reclame aandacht trekken door te choqueren, door diepgewortelde symbolen van onze cultuur van o.a. reinheid en toewijding aan hogere religieuze idealen samen te voegen met de afbeelding van mensen die opgaan in de allerlaagste driften van het menszijn.
Zij deelde ook mee dat de afbeelding uiterst beledigend en discriminerend is voor allen, wereldwijd, die het christelijke geloof aanhangen of waarderen. Zij is van mening dat alleen ten opzichte van het christelijke geloof men zich in de reclamewereld dit soort vrijheid kan nemen want mocht men dit soort afbeelding maken met als context een joodse rabbijn of een moslim imam, dan zouden de razend-kwade protestacties meteen genadeloos volgen.

3) De klager vindt de affiche en de slogan totaal ongepast, afschuwelijk en onrespectvol ten aanzien van christenen die lijden in vele plaatsen en landen ter wereld.

4) De klaagster deelde mee dat het betreurenswaardig en schandalig is om een non te tonen die gekust wordt door een man en vraagt zich af of er ook in België sprake is van christianofobie.

5) De klager is geschokt door de provocerende kant van deze poster. Hij deelde mee dat het altijd de Kerk is die bespot wordt en dat dezelfde poster met moslims, joden of zelfs vrijmetselaars de media in brand zou steken.

6) De klaagster vindt niks grappig aan deze reclame en vraagt zich af waarom deze het katholiek geloof aanvalt en of men dit zou durven doen met andere religies. Zij vraagt respect voor iedereen.

7) Volgens de klager, die verbaasd is over het feit dat de RTBF zijn primaire anti-katholicisme voortzet met deze reclame, volgt deze zogenaamde "openbare dienst" slechts gelukzalig zijn ideologische dictaat.

8) De klaagster deelde mee dat deze reclame waarin twee geestelijken elkaar kussen afbreuk doet aan de vrijheid van geloof en respect voor de andere.

Een aantal bijkomende klachten van dezelfde aard/strekking werden in toepassing van artikel 5, alinea 5 van het Juryreglement niet afzonderlijk in behandeling genomen. In totaal ontving de Jury 15 klachten tegen de betrokken reclame.

Standpunt van de adverteerder

De adverteerder deelde mee dat de aangeklaagde afbeelding onderdeel uitmaakt van een campagne die gebaseerd is op verschillende persoonlijke ervaringen die festivalgangers in België kunnen meemaken, en dat deze drie verschillende, bewust onconventionele, afbeeldingen en slogans bevat. De afbeelding waarop de klacht betrekking heeft verwijst naar de verschillende “verleidingen” waarmee jongeren geconfronteerd kunnen worden tijdens festivals, geïllustreerd door een levensecht koppel festivalgangers, verkleed zoals zo vaak op bepaalde festivals, die hun toestemming hebben gegeven om gefotografeerd te worden zonder trucage of het in scène zetten van de foto, met een slogan die op verschillende manieren begrepen kan worden (verleidingen om deel te nemen aan bepaalde festivals, verschillende verleidingen met betrekking tot bepaalde "verboden" op festivals en verleidingen in de religieuze zin van het woord, uiteraard gekoppeld aan hoe ze verkleed zijn).

Volgens de adverteerder gaat het dus niet om een zinloze afbeelding, maar om een afbeelding die zinvol is als onderdeel van een globale campagne, met betrekking tot de verschillende festivals die gesponsord worden door Pure of die het onderwerp zijn van uitzendingen op Pure. De campagne bevat geen enkele provocatie ten opzichte van iemand. Ze kan volgens hem redelijkerwijs niet beschouwd worden als een provocatie tegenover een bepaald geloof, en zeker niet tegen het katholieke geloof. Hij voegde eraan toe dat er geen negatieve verwijzing is naar het christelijke kruis, dat het onderwerp is van een kus van de twee festivalgangers, en dat de afbeelding in dit geval ook verwijst naar het beeld van een oude en beroemde Benetton-campagne die voor een bepaalde generatie iconisch is geworden.

In deze omstandigheden is de adverteerder van mening dat de campagne in kwestie wel degelijk in link vertoont met de festivals die ondersteund worden door Pure, geen zinloze afbeelding bevat en geen onethische provocatie bevat.

Meer specifiek met betrekking tot de tweede klacht heeft de adverteerder het volgende meegedeeld:
- Het woord “Pure” dat gebruikt wordt in de aangeklaagde reclame verwijst naar het merk van de radiozender van de RTBF en heeft op geen enkele manier een notie van “puurheid” in het Engels waarnaar de klaagster in haar klacht lijkt te verwijzen.
- Het tonen van een kus in de reclame is niet in strijd met de reclame-ethiek, noch met de wetgeving of de rechtspraak op het vlak van goede zeden. Een kus is een daad die van nature uit positief is en die niet beperkt blijft tot de privé-sfeer door enige wetgeving, noch door de moraal, in tegenstelling tot wat deze klaagster lijkt te denken. Deze voorstelling kan niet worden beschouwd als een aanmoediging tot buitensporig en moreel beledigend gedrag, noch als een voorbode van een seksuele daad.
- De reclame in kwestie maakt geen inbreuk op de religieuze overtuigingen van anderen, waaronder de christenen in België (die, in tegenstelling tot wat de klaagster schreef, niet langer "het grote deel van de Belgische bevolking" vormen in ons land als men rekening houdt met de statistieken over de religieuze praktijken), of die in de rest van de wereld (waar de reclame bovendien niet wordt verspreid).

Naar zijn mening bevat de reclame dan ook geen enkele schriftelijke boodschap of voorstelling die redelijkerwijs kan worden opgevat als een aansporing tot haat of geweld, belediging of discriminatie van personen van het christelijk geloof of van leden van de geestelijkheid van die godsdienst. Hij voegde toe dat de afbeelding van een priester en een non in de reclame gezien werd als aanvaardbaar door de rechtspraak van de JEP voor zover er geen sprake is van diskrediet, denigratie of belediging van deze leden van de geestelijkheid, wat in deze niet het geval is. Hij voegde tot slot toe dat het kruis geen symbool is dat het exclusieve erfgoed is van het katholieke geloof. Daarentegen kan het kruisbeeld, dat Christus die sterft aan het kruis voorstelt, er wel één zijn: dit wordt juist niet gebruikt in de reclame, zoals de klager aangeeft.

Ten slotte verklaarde de adverteerder naar aanleiding van de zevende klacht dat de RTBF een openbare dienst is die onderworpen is aan de eerbiediging van de objectiviteit en het democratisch pluralisme in de informatieverspreiding en dat zij geen antichristelijke kruistocht voert. Hij voegde eraan toe dat zijn vrijheid van meningsuiting in reclamezaken als adverteerder groter is en dat, zelfs als reclame niet iedereen kan behagen, zolang ze niet in strijd is met de beroepsethiek, ze wel degelijk onder de vrijheid van meningsuiting van de adverteerder valt, wiens reclame soms bepaalde personen kan choqueren.

Jurybeslissing

De Jury heeft deze reclame onderzocht rekening houdend met de argumenten van de adverteerder en van de klagers.

De Jury heeft vastgesteld dat de reclame een jonge vrouw en een jonge man toont die verkleed zijn als non en priester en elkaar kussen terwijl ze een kruis in de mond houden, met de tekst “Ta Tentation Festival”.

Ingevolge het antwoord van de adverteerder, heeft de Jury er nota van genomen dat de afbeelding in kwestie deel uitmaakt van een campagne voor de verschillende door zijn radiozender Pure gesponsorde festivals die gebaseerd is op verschillende ervaringen van festivalgangers en drie afbeeldingen bevat die humoristisch beoogde slogans illustreren. Zij heeft eveneens terdege nota genomen van het feit dat de adverteerder om de slogan “Ta Tentation Festival” te illustreren geopteerd heeft voor het beeld van een echt koppel verklede festivalgangers die hun toestemming hebben gegeven om te worden gefotografeerd.

De Jury is vooreerst van mening dat uit de afbeelding overduidelijk blijkt dat het om verklede festivalgangers en niet om religieuzen gaat.

Voor zover nodig heeft de Jury vervolgens verduidelijkt dat het woord “Pure” dat gebruikt wordt in de reclame die verscheen in een dagblad verwijst naar de naam van de radiozender van de adverteerder. Deze term bevat volgens haar derhalve geen enkele verwijzing naar de notie van “kuisheid” die aangehaald werd door een van de klagers.

Voor wat betreft het feit zelf dat een kus getoond wordt, waarop klachten betrekking hebben, is de Jury van mening dat het afbeelden van verklede festivalgangers die elkaar kussen geen gedrag aanmoedigt dat choquerend is in de openbare ruimte en niet in strijd is met de geldende fatsoensnormen.

Wat betreft de klachten met betrekking tot het aantasten van het christelijke of katholieke geloof of hun symbolen, is de Jury van mening dat de aangeklaagde afbeelding religie, katholiek of andere, niet in diskrediet brengt en haar niet belachelijk maakt. Zij is eveneens van mening dat de reclame, waar zij verwijst naar verleiding, geen afbreuk doet aan de waardigheid van mannelijke of vrouwelijke geestelijken.

Gelet op het voorgaande, is de Jury van oordeel dat de reclame het christelijke of katholieke geloof of personen met een christelijke of katholieke geloofsovertuiging niet denigreert en evenmin getuigt van een gebrek aan respect ten aanzien van hen.

De Jury is derhalve van oordeel dat op deze punten de reclame niet in strijd is met de JEP-Regels inzake de afbeelding van de mens en dat ze niet getuigt van een gebrek aan een behoorlijk maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef in hoofde van de adverteerder.

Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op deze punten.

Gevolg

Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.

Adverteerder: RTBF
Product/Dienst: Pure
Initiatief: Consument
Type beslissing: Geen opmerkingen
Datum afsluiting:  31/07/2019