Verschillende zelfpromotiespots voor het Vier-programma ‘De Slimste Mens ter Wereld’ brengen de protagonisten (presentator Erik Van Looy en juryleden) in beeld in een katholiek-religieus geïnspireerde setting, onder het motto “de hoogmis van de quiz”.
De lange versie gaat samengevat als volgt:
Presentator Erik Van Looy geeft als Paus verkleed de zegen vanop een balkon met op de achtergrond het Sint-Pietersplein te Rome.
Tekst: “4 Presenteert”
Stemmen en tekst op het scherm:
“O geilige vader, wat een geel mooi gebet.” (In een plechtige zaal spreekt een jurylid verkleed als non de presentator aan met West-Vlaams accent.)
“Zuster Maaike, bedoel je gebed of gebit?”
“Wat denk je nu zelf, Heilige Vader?” (Een jurylid verkleed als bisschop reageert en doet vervolgens een ander als bisschop verkleed jurylid struikelen zodat deze laatste tot voor de zetel van de presentator schuift.)
“Heilige Vader. Heilige Vader. Heilige Vader”
“Mijn God. Marc-Marie.”
“Heilige Va…”
“Heilige Vader, ik heb groot nieuws.”
“Spreek, mijn Zoon. Heb jij de schurk ontmaskerd die verkleed als non onze zusters begluurt?”
“Neen. Neen, Heilige Vader, die zullen we helaas nooit vinden.” (Een mannelijk jurylid verkleed als non komt tussen.)
“Ja, ja. Nee, nee … Onze gebeden zijn verhoord. De Heer schiep een nieuw seizoen van De Slimste Mens ter Wereld.” (De tweede bisschop brengt zijn boodschap.)
“Yes, godver… domme.” (De tweede non reageert.)
“Hosanna in de hoge.” (De eerste non reageert en er weerklinkt klokkengelui.)
“Onze Erik, die op de beeldbuis zijt. Venijnig zijn uw vragen. Uw gulle lach kome. Uw vreemde tips geschieden. Geef ons heden onze dagelijkse quiz. En misleid ons niet in deze overhoring. Maar verlos ons in de finale. Amen.” (De presentator wordt een kerk binnengedragen op een draagstoel en de aanwezigen reciteren.)
VO aan het einde van de spot: “De hoogmis van de quiz is terug. De Slimste Mens ter Wereld. Binnenkort op Vier.”
Volgens de klager wordt de Katholieke kerk hier belachelijk gemaakt en is het bon ton om christenen en katholieken te bespotten.
De adverteerder was van mening dat de door de klager geviseerde spots voor het nieuwe seizoen van het programma De Slimste Mens ter Wereld alleszins niet leiden tot het kleineren of discrediteren van religieuze overtuigingen in het algemeen, en de katholieke kerk in het bijzonder. De katholieke kerk wordt in geen geval belachelijk gemaakt door het uitzenden van de spots.
Religie wordt hier niet gratuit gebruikt om reclame te maken voor een product. Religie maakt – net zoals vele andere elementen – eigenlijk onderdeel uit van het programma, net zoals dit ook het geval was bij vorige seizoenen.
Met De Slimste Mens ter Wereld en de bijhorende campagnes heeft SBS Belgium de laatste jaren een rijke traditie opgebouwd. Het is al jaren een entertainmentprogramma dat garant staat voor veel humor en (ont)spanning en geen enkel thema uit de weg gaat: alle lagen, culturen, godsdiensten, andere maatschappelijke thema’s die in Vlaanderen op dat ogenblik relevant zijn, komen aan bod.
Al jaren staan ook de lanceringscampagnes van het programma garant voor creativiteit, breed gedragen thema’s en – gelet op de toon van het programma – humor.
In 2017 is gekozen voor het campagneconcept ‘hoogmis van de quiz’.
Het maakt immers duidelijk waar De Slimste Mens ter Wereld voor staat:
De spots zijn duidelijk en louter humoristisch van aard. De klemtoon bij de opbouw en de toon van de promotionele spots op humor is net één van de doorslaggevende elementen van deze spots in de context van dit specifieke televisieprogramma.
De spots zijn volgens de adverteerder echter niet van die aard om de kern van het katholieke geloof of godsdienstige overtuigingen te kwetsen enerzijds of om de spot te drijven met de katholieke kerk anderzijds, en strekken er enkel toe om het thema “hoogmis van de quiz” in de verf te zetten.
De Jury heeft kennis genomen van de promotiespots voor het TV-programma ‘De Slimste Mens ter Wereld’ in kwestie en van de klacht die daarop betrekking heeft.
Zij heeft er ingevolge het antwoord van de betrokken zender nota van genomen dat deze spots beogen om, onder het motto “de hoogmis van de quiz” en binnen een in Vlaanderen breed gedragen referentiekader, met name de katholieke kerk, duidelijk te maken dat humor en maatschappelijke thema’s, zoals religie, een belangrijk onderdeel van dit breed bekeken quizprogramma zijn.
De Jury is van mening dat het parodiërende en karikaturale karakter van de spots duidelijk blijk geeft van het figuurlijke karakter van de enscenering en ook als dusdanig zal herkend worden door de gemiddelde kijker, te meer daar de spots betrekking hebben op een TV-programma dat bekend staat om zijn humoristische insteek en de gekende protagonisten van het programma in beeld brengen.
Gelet op deze context is de Jury van oordeel dat de spots niet kleinerend of discrediterend zijn voor de katholieke kerk of voor personen van katholieke religieuze overtuiging en hun waardigheid niet aantasten.
De Jury is derhalve van oordeel dat deze spots niet strijdig zijn met de JEP Regels inzake de afbeelding van de mens op dit punt.
Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op dit punt.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
