Adverteerder / Annonceur: VELT
Product-Dienst / Produit-Service: Campagne 2020pesticidevrij
Media / Média: Dagblad
Beschrijving van de reclame / Description de la publicité
De advertentie toont onder de hoofding “Heeft u hier al eens bij stilgestaan?” een dode bij die vastgeprikt is in een uitstalkastje met het opschrift “De laatste bij” op een metalen plaatje.
Onderaan het logo van de adverteerder en de volgende tekst in kleine letters:
“Roep pesticiden een halt toe voor het te laat is.
Door het gebruik van pesticiden in de landbouw krijgen onze bijen het steeds moeilijker om te overleven. Enkel biologische landbouwers doen het zonder. België weet dit jaar de Europese beperkingen op het gebruik van neonicotinoïden moeiteloos te omzeilen, de gevolgen zijn nefast… Help ons de bijen te redden en steun onze campagne op www.2020pesticidevrij.nu”.
Klacht(en) / Plainte(s)
De klager deelde mee dat gewasbeschermingsmiddelen gebruikt worden in alle types en systemen van landbouw en productie: geïntegreerde landbouw, biologische landbouw, korte en lange keten, zodat mensen met vol vertrouwen hun groenten en fruit kunnen eten. Gewasbeschermingsmiddelen kunnen pas op de Europese en Belgische markt komen, nadat ze zeer strenge procedures hebben doorlopen. De grootste boosdoener voor het bijenbestand is de mijt Varroa, en niet het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, zoals wetenschappelijke studies aantonen.
In de advertentie wordt volgens hem echter op ongenuanceerde manier aan het publiek de volgende boodschap gegeven: “de biologische landbouw gebruikt geen pesticiden, de andere landbouw gebruikt pesticiden die de bijen doden”. Nochtans worden er in de biologische landbouw wél pesticiden gebruikt.
Dit is volgens hem foutieve en misleidende reclame die een denkbeeld promoot dat foutief is, die mensen bang maakt, en die ongepast is. Het gaat hier dan vooral over volgende beweringen:
– “Enkel biologische landbouwers doen het zonder (pesticiden)”;
– “België weet dit jaar de Europese beperkingen op het gebruik van neonicotinoïden moeiteloos te omzeilen”.
De advertentie is volgens hem dan ook manifest in strijd met verschillende bepalingen van de ICC Code, met name:
– artikel 1, 3 en 5: dit is geen eerlijke en oprechte informatie; biologische landbouwers gebruiken pesticiden die toegelaten zijn in de biologische landbouw en België volgt de regels zoals Europa ze voorschrijft en zoals op de officiële website van de overheid www.fytoweb.be staat;
– artikel 2: de advertentie gaat in tegen het fatsoen; ze brengt landbouwers in diskrediet;
– artikel 4: het is duidelijk dat hier op angst gerekend wordt om het vertrouwen van de consument in de geïntegreerde landbouw te schenden;
– artikel 12: het is duidelijk dat de landbouwers die volgens de geïntegreerde manier werken, hier in diskrediet worden gebracht.
De klager vindt derhalve dat deze advertentie verboden dient te worden.
Beslissing Jury in eerste aanleg: Beslissing tot wijziging/stopzetting
Décision Jury de première instance: Décision de modification/arrêt
De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) in eerste aanleg heeft de volgende beslissing genomen in dit dossier.
De Jury heeft kennisgenomen van de advertentie in kwestie en van de klacht die daarop betrekking heeft.
Zij heeft er nota van genomen dat hier duidelijk sprake is van een niet-commerciële reclameboodschap die afkomstig is van een vereniging die werkzaam is in de ecologische sfeer en met name kadert binnen een ruimere sensibiliseringscampagne rond het gebruik van pesticiden.
Zij heeft er ingevolge het antwoord van de adverteerder nota van genomen dat België behoort tot een beperkt aantal lidstaten van de Europese Unie die voor bepaalde neonicotinoïden gebruik gemaakt hebben van de door de Europese regelgeving geboden mogelijkheid om noodtoelatingen te geven en heeft in deze context gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren ten aanzien van de advertentie wat dit punt betreft.
De Jury heeft echter tevens vastgesteld dat de advertentie onder meer de volgende tekst bevat: “Roep pesticiden een halt toe voor het te laat is. – Door het gebruik van pesticiden in de landbouw krijgen onze bijen het steeds moeilijker om te overleven. Enkel biologische landbouwers doen het zonder.”.
Zij heeft er ingevolge het antwoord van de adverteerder met name nota van genomen dat deze hiermee beoogde alleen te verwijzen naar een bepaalde soort pesticiden, met name neonicotinoïden, die enerzijds in het bijzonder schadelijk voor bijen zijn en anderzijds alleen in de bioteelt wel degelijk en expliciet verboden zijn, en dat de zin “Enkel biologische landbouwers doen het zonder.” derhalve dient te worden gelezen als “Enkel biologische landbouwers doen het zonder neonicotinoïden.”.
De Jury is echter van mening dat de advertentie niet in de aldus beoogde zin overkomt en dat de gemiddelde consument de reclameboodschap wel degelijk ruimer zal interpreteren als implicerend dat biologische landbouwers als enigen geen enkele soort pesticiden gebruiken, wat klaarblijkelijk niet het geval is.
Zij verwijst in dit verband tevens naar de algemeen geformuleerd hoofding “Roep pesticiden een halt toe voor het te laat is.” en naar de ruimere draagwijdte van de campagne(site) waarbinnen deze advertentie kadert.
De Jury is derhalve van oordeel dat de advertentie in kwestie van aard is om de gemiddelde consument te kunnen misleiden op dit punt, zonder daarom (niet-biologische) landbouwers in diskrediet te brengen of ten onrechte in te spelen op angst.
Gelet op het voorgaande en op basis van artikels 3 en 5 van de Code van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC Code), heeft de Jury de adverteerder derhalve verzocht om de reclame te wijzigen op dit punt, en bij gebreke daaraan de reclame niet meer te verspreiden.
Gelieve er nota van te nemen dat deze beslissing pas definitief wordt na het verstrijken van de termijn voor het instellen van hoger beroep.