Adverteerder / Annonceur: STEVIA PRODUCTS
Product-Dienst / Produit-Service: Voedingsmiddelen met steviolglycosiden
Media / Média: Internet (website)
Beschrijving van de reclame / Description de la publicité
Op de homepage van de website stond onder meer vermeld:
“Onze stevia producten zijn van natuurlijke oorsprong (biologische teelt) en bevatten enkel zuivere steviolglycosiden (Rebaudioside A 98%), zonder toevoeging van kunstmatige zoetstoffen zoals Aspartaam.
Meer info over onze stevia producten vindt je hier.”
Bij doorklik kwam men op een pagina “Over stevia” waar onder meer werd vermeld:
Onder de hoofding “WAT ZIJN STEVIOLGLYCOSIDEN?”:
“We onderscheiden 2 soorten steviolglycosiden:
Stevioside: goedkopere variant met een (licht) bittere bijsmaak, smaakt lichtjes naar zoethout
Rebaudioside A: de duurdere variant met een zuiverdere suikersmaak (RA 98% is de lekkerste en duurste variant).
Steviolglycosiden zijn tot 300 keer zoeter dan suiker en worden meestal verdund met een drager of bulkmiddel.”;
“Stevia zoetjes – Meeestal in combinatie met erythritol, weinig of geen effect op de bloedsuikerspiegel.”.
Onder de hoofding: “VOORDELEN STEVIOLGLYCOSIDEN”:
“Stevia rebaudiana Bertoni, ook beter bekend als stevia, is een kleine struikachtige plant, die mogelijk een gezond alternatief voor suiker kan worden. Uit de bladeren van stevia kan stevioside gewonnen worden, een natuurlijk zoetstofconcentraat dat ruim driehonderd keer zo zoet is als suiker. Professor Geuns van het Laboratorium voor Functionele Biologie aan de K.U.Leuven doet al ruim twintig jaar onderzoek naar de eigenschappen van stevia zoetstof. (…)
Hoge concentraties stevioside zouden volgens professor Geuns ook farmacologische effecten hebben. “Patiënten met hypertensie die stevioside namen, noteerden een lagere bloeddruk. Stevioside heeft ook enkele veelbelovende eigenschappen die nuttig kunnen zijn in de behandeling van diabetes type 2. Het verlaagt de bloedspiegel glucose en verhoogt tevens de gevoeligheid voor insuline. Stevioside voorkomt tenslotte ook aderverkalking en bovendien zijn er geen nevenwerkingen bekend.”.
Klacht(en) / Plainte(s)
De klager haalde verschillende elementen aan met betrekking tot teksten op de website.
1) Niet alle producten bevatten ingrediënten die van oorsprong natuurlijk zijn. Dit wordt echter wel gesteld waardoor de consument misleid wordt.
De homepage suggereert volgens de klager dat ervan uitgegaan mag worden dat alle ingrediënten in de producten die de adverteerder verkoopt een natuurlijke oorsprong hebben (niet in een fabriek gesynthetiseerd). De steviolglycosiden hebben, hoewel sterk bewerkt en geconcentreerd, een natuurlijke oorsprong. De adverteerder verkoopt echter ook producten (waaronder stroop en zoetjes) met ingrediënten als propyleenglycol (E490), natriumbicarbonaat (E500), magnesiumstearaat (E572) en kaliumsorbaat (E202). Dit zijn ingrediënten die niet als zodanig in de natuur voorkomen en in een fabriek zijn gesynthetiseerd. De adverteerder mag daardoor niet in het algemeen stellen dat zijn producten van natuurlijke oorsprong zijn.
2) Er wordt gebruik gemaakt van medische claims die niet zijn toegestaan.
Bij verschillende producten staat geschreven dat ze geschikt zijn voor diabetici. Elders staat:
“Stevioside heeft ook enkele veelbelovende eigenschappen die nuttig kunnen zijn in de behandeling van diabetes type 2.”;
“Stevioside voorkomt tenslotte ook aderverkalking en bovendien zijn er geen nevenwerkingen bekend.”.
Dit zijn medische claims. Hoewel het citaten van prof. Geuns zijn, is het gebruik ervan in commerciële mededelingen een medische claim.
Die mogen zonder handelsvergunning (bijvoorbeeld voor medische voeding) niet gebruikt worden voor voedingsmiddelen. Een uitzondering is er voor geautoriseerde ‘ziekterisicobeperkingsclaims’, maar daar is hier geen sprake van. Verordening 1169/2011, artikel 7, lid 3 zegt hierover:
“Behoudens de afwijkingen waarin wordt voorzien in de wetgeving van de Unie betreffende natuurlijk mineraalwater en voor een bijzondere voeding bestemde levensmiddelen, mag de voedselinformatie aan levensmiddelen geen eigenschappen toeschrijven inzake het voorkomen, behandelen of genezen van een menselijke ziekte, noch toespelingen maken op dergelijke eigenschappen.”.
3) Er wordt gebruik gemaakt van niet-geautoriseerde gezondheidsclaims.
Op de website van de adverteerder worden gezondheidsclaims voor stevia gebruikt:
“Meestal in combinatie met erythritol, weinig of geen effect op de bloedsuikerspiegel.”;
“Het verlaagt de bloedspiegel glucose en verhoogt tevens de gevoeligheid voor insuline.”.
Voor stevia en steviolglycosiden zijn echter geen gezondheidsclaims geautoriseerd.
Beslissing Jury in eerste aanleg: Beslissing tot wijziging/stopzetting
Décision Jury de première instance: Décision de modification/arrêt
De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) in eerste aanleg heeft de volgende beslissing genomen in dit dossier.
De Jury heeft kennis genomen van de informatie op de website van de adverteerder waarnaar de klager verwijst en van de verschillende elementen van de klacht die daarop betrekking heeft.
Zij heeft met name kennis genomen van de bestreden bewering op de homepage van de adverteerder – “Onze stevia producten zijn van natuurlijke oorsprong (biologische teelt) en bevatten enkel zuivere steviolglycosiden (Rebaudioside A 98%), zonder toevoeging van kunstmatige zoetstoffen zoals Aspartaam. Meer info over onze stevia producten vindt je hier.” – en van de webpagina “Over stevia” waarnaar wordt gelinkt.
De Jury heeft tevens advies ingewonnen bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu aangaande de draagwijdte van de specifieke reglementering inzake (gezondheids)claims voor levensmiddelen en verstrekking van voedselinformatie in dit verband.
Mede gelet op dit advies is de Jury met betrekking tot het eerste onderdeel van de klacht van mening dat de formulering van de zin op de homepage aanvaardbaar is in de veronderstelling dat het correct is dat zuivere steviolglycosiden worden gebruikt en geen kunstmatige zoetstoffen worden toegevoegd, in de mate dat in de context waarin de bewering “van natuurlijke oorsprong” in casu voorkomt voldoende duidelijk is waarop deze betrekking heeft.
Zij is derhalve van oordeel dat de bewering in deze context niet van aard is om de gemiddelde consument te misleiden op het vlak van de samenstelling van de producten en heeft gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op dit punt.
Zij heeft er desalniettemin nota van genomen dat de adverteerder reeds het initiatief genomen heeft om de bewering in kwestie te herformuleren.
Met betrekking tot het tweede en derde onderdeel van de klacht, heeft de Jury vastgesteld dat in de tekst van de homepage via de zin “Meer info over onze stevia producten vindt je hier.” wordt gelinkt naar een pagina “Over stevia” waarop onder de algemene hoofding “Voordelen steviolglycosiden” onder meer het volgende wordt vermeld:
“Hoge concentraties stevioside zouden volgens professor Geuns ook farmacologische effecten hebben. “Patiënten met hypertensie die stevioside namen, noteerden een lagere bloeddruk. Stevioside heeft ook enkele veelbelovende eigenschappen die nuttig kunnen zijn in de behandeling van diabetes type 2. Het verlaagt de bloedspiegel glucose en verhoogt tevens de gevoeligheid voor insuline. Stevioside voorkomt tenslotte ook aderverkalking en bovendien zijn er geen nevenwerkingen bekend.”.
Hoewel de adverteerder aanhaalt dat het hier slechts een verwijzing naar een citaat uit een wetenschappelijk artikel met betrekking tot stevioside (en niet Rebaudioside A) betreft, is de Jury van mening dat de informatie in kwestie in casu wel degelijk in de website van de adverteerder wordt geïncorporeerd als een publicitaire claim met betrekking tot de producten die hij aanbiedt.
Zij is vervolgens van oordeel dat aldus sprake is van het toeschrijven aan levensmiddelen van eigenschappen inzake het voorkomen, behandelen of genezen van een menselijke ziekte, of het maken van toespelingen op dergelijke eigenschappen, wat strijdig is met artikel 7, alinea 3 van Verordening (EU) Nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.
De Jury is tevens van mening dat de reclame-inhoud in kwestie gezondheidsclaims in de zin van Verordening (EG) Nr. 1924/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen bevat waarvoor echter geen vergunning werd verleend overeenkomstig de in deze Verordening voorziene procedure.
Zij is derhalve van oordeel dat het hier gaat om verboden gezondheidsclaims in de zin van artikel 10, alinea 1 van Verordening (EG) Nr. 1924/2006.
Wat ten slotte de door de klager aangehaalde claim met betrekking tot erythritol betreft, heeft de Jury er nota van genomen dat, hoewel voor dit bestanddeel wel degelijk een toegestane claim inzake lagere bloedglucosestijging voorhanden is, de formulering in kwestie op de website ruimer is dan wat werd geautoriseerd in Verordening (EU) Nr. 432/2012 van de Commissie van 16 mei 2012 tot vaststelling van een lijst van toegestane gezondheidsclaims voor levensmiddelen die niet over ziekterisicobeperking en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen gaan.
Gelet op het voorgaande en op basis van voormelde bepalingen, heeft de Jury de adverteerder derhalve verzocht om de betrokken reclame-inhoud te wijzigen, en bij gebreke daaraan deze niet meer te verspreiden.
Gelieve er nota van te nemen dat deze beslissing pas definitief wordt na het verstrijken van de termijn voor het instellen van hoger beroep.