Adverteerder / Annonceur: PROXIMUS
Product-Dienst / Produit-Service: Proximus
Media / Média: TV
Beschrijving van de reclame / Description de la publicité
De billboard voor de programmasponsoring door de adverteerder van de fictiereeks “Over Water” toont de tekst “Geniet samen van de wekelijkse dosis actie” met rechts onderaan “Met dank aan Proximus”. Hierbij hoort men eerst het geluid van lichte klopjes en gekuch, waarna gesnuif weerklinkt en de letters van de tekst naar boven toe verdwijnen alsof ze opgesnoven worden.
Klacht(en) / Plainte(s)
1) De klager haalde aan dat dit refereert aan een lijn cocaïne opsnuiven en dat het gebruik van harddrugs op die manier als normaal gezien kan worden, of zelfs als gesteund door Proximus. Ook al wil Proximus het gebruik niet bevorderen, toch doen ze dit volgens hem. Als je een fles cola ziet, krijg je zin in cola. Als een gebruiker een beeld van een lijntje in zijn hoofd krijgt, zal deze persoon willen gebruiken. Hij vindt het vreemd dat een bedrijf waarvan de overheid hoofdaandeelhouder is, een dergelijke reclame mag maken.
2) Volgens de klaagster wordt een lijntje snuiven hier als normaal beschouwd. Dit banaliseert het gebruik van drugs. Als moeder van opgroeiende tieners doet ze heel veel inspanningen om ze te sensibiliseren over drugs en hoe een simpel jointje kan leiden tot het gebruik van harddrugs. Hier wordt dit zomaar op tv als normaal beschouwd en dat kan volgens haar niet.
3) De klaagster vond het onmiddellijk ongepast en een compleet foute boodschap. Ze vraagt zich af of een lijn cocaïne snuiven “samen genieten” is en vindt het een kaakslag voor iedereen die met drugsproblematieken te maken heeft. Het feit dat zij in de pers verneemt dat de VAR over een “subtiele verwijzing” spreekt en dat Proximus het “ludiek” vindt heeft haar ertoe bewogen klacht in te dienen. Ze begrijpt echt niet dat er zo licht over gegaan wordt.
4) De klager sloot zich aan bij de door VAD en Reset in de pers geuite bezorgdheid over deze spot. Volgens hem wordt het gebruik van coke hier inderdaad gebanaliseerd. Specifiek coke begint al meer en meer deel uit te maken van het uitgaansleven, het is “cool”, en zo’n reclamespotje draagt bij tot de normalisering ervan.
5) Volgens de klager promoot en normaliseert deze reclame druggebruik. Gebruikers worden zo gestimuleerd hun gedrag en ‘behoefte’ te rationaliseren. Mensen die gestopt zijn met gebruiken worden op deze manier mogelijkerwijze ‘getriggerd’; associatie met zaken die hen herinneren aan hun gebruik is een belangrijke oorzaak voor herval.
Deze reclame vertoont volgens hem een complete ‘disconnect’ met de realiteit door één van de ernstigste sociale ziektes waarmee de maatschappij kampt op een ‘coole’ manier onder de aandacht te brengen en gebruik van hoog verslavende en illegale genotsmiddelen te promoten.
6) De klager vindt het niet kunnen dat twee overheidsbedrijven, VRT en Proximus, een spotje goedkeuren dat drugs banaliseert, tenzij het de bedoeling is dat cocaïne mainstream wordt natuurlijk.
7) De klaagster was al verontwaardigd over de reclamespot voor de persaandacht. Zij vindt dat er wel degelijk expliciet verwezen wordt naar het gebruik van drugs (“geniet” verwijst naar drugs als genotsmiddel, “wekelijkse dosis” duidt op afhankelijkheid van drugs, het feit dat de witte letters “opgesnoven” worden) en dat de reclame inderdaad suggereert dat een lijntje snuiven iets gewoons is, terwijl drugs illegaal zijn.
Beslissing Jury in eerste aanleg: Beslissing tot wijziging/stopzetting
Décision Jury de première instance: Décision de modification/arrêt
De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) in eerste aanleg heeft de volgende beslissing genomen in dit dossier.
De Jury heeft kennisgenomen van de spot in kwestie en van de klachten die daarop betrekking hebben.
Zij heeft er ingevolge het antwoord van de adverteerder onder meer nota van genomen dat deze met de spot, die werd getoond voor en na afleveringen van de tv-serie ‘Over Water’, een link wou leggen naar het thema van de serie, die gaat over de invoer van cocaïne via de haven van Antwerpen, en dat het geenszins zijn bedoeling is geweest om druggebruik te promoten.
Hoewel de Jury dit laatste niet in twijfel trekt, is zij van mening dat de spot in kwestie, door het snuiven van cocaïne auditief en visueel duidelijk weer te geven in combinatie met de tekst “Geniet samen van de wekelijkse dosis actie”, wel degelijk van aard is om de indruk te kunnen wekken dat het gebruik van de illegale drug in kwestie tot de normale gang van zaken behoort en aldus wel degelijk van aard is om dit gedrag te banaliseren en te normaliseren.
De Jury is derhalve van oordeel dat de commerciële communicatie in kwestie van aard is om onwettelijk en maatschappelijk laakbaar gedrag te tolereren in de zin van artikel 4, alinea 3 van de Code van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC Code) en getuigt van een gebrek aan een behoorlijk maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef in de zin van artikel 1, alinea 2 ICC Code op dit punt.
Gelet op het voorgaande en op basis van voormelde bepalingen, heeft de Jury de adverteerder derhalve verzocht om de spot in kwestie te wijzigen, en bij gebreke daaraan deze niet meer te verspreiden.
In dit verband heeft de Jury er nota van genomen dat de adverteerder reeds beslist had om de spot te vervangen en deze niet meer te zullen vertonen in de toekomst.
Gelieve er nota van te nemen dat deze beslissing pas definitief wordt na het verstrijken van de termijn voor het instellen van hoger beroep.