Adverteerder / Annonceur: MEGA
Product-Dienst / Produit-Service: Gas
Media / Média: Internet (website)
Beschrijving van de reclame / Description de la publicité
De klaagster verwees naar bepaalde pagina’s van de website van de adverteerder.
Onder het tabblad “Elektriciteit en aardgas” staat onder meer het volgende te lezen: “Zoveel mogelijk groene energie. Je kan zelfs voor een CO2-neutraal gas kiezen”. Daaronder een knop “Meer weten” die leidt naar een pagina met drie aangeboden contracten voor elektriciteit en gas. Voor gas, staat er onder meer bij de drie contracten het volgende “CO2-neutraal gas (optie)” en een knop “Klant worden”.
Onder het tabblad “Ecogas” en de titels “Ecogas, een klimaatneutraal gas” en “Kies Ecogas en draag bij tot een duurzame toekomst” staat onder meer het volgende te lezen: “Uniek in de energiesector! Mega biedt zijn klanten Ecogas aan: een klimaatneutraal gas! Als je kiest voor het goedkoper gas van Mega, bespaar je op je factuur én neutraliseer je tegelijk je impact op het klimaat! Het gas van Mega heet “Ecogas”, omdat het CO2-neutraal is door een erkende compensatieregeling. Deze regeling werd opgesteld samen met de Belgische organisatie CO2logic.”, met daaronder meer uitleg over het compensatiemechanisme in kwestie.
Klacht(en) / Plainte(s)
Volgens de klaagster, een milieuvereniging, zijn de naamgevingen “CO2-neutraal gas” en “klimaatneutraal gas” die beide gebruikt worden op de website foutief en misleiden deze de consument om verschillende redenen:
1. De term “CO2-neutraal gas” geeft de consument de indruk dat er géén CO2 of broeikasgassen worden uitgestoten bij de verbranding van dit gas en dat de impact op het klimaat dus “neutraal” is. Toch zal dat bij aardgas, wat een fossiele brandstof is, nooit het geval zijn. Het is chemisch immers onmogelijk om aardgas te verbranden zonder dat er CO2 vrijkomt en er zal dus altijd een negatieve impact zijn op het klimaat. Het gebruik van de termen “CO2-neutraal gas” en “klimaatneutraal gas” is dus foutief en misleidend, en schendt zowel de Code van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC) als de Milieureclamecode (MRC).
2. De adverteerder compenseert de uitstoot die vrijkomt bij de verbranding van dit gas door compensatierechten aan te kopen bij een gespecialiseerd bedrijf. Echter, zelfs al zou de volledige uitstoot gecompenseerd worden, dan is het gas nog niet “klimaatneutraal”. De verbranding van het gas zorgt nog steeds voor een toename van CO2 in de atmosfeer en heeft bijgevolg nog steeds een negatieve impact op het klimaat. Alleen wordt deze uitstoot, in het beste geval en op lange termijn, volledig gecompenseerd door initiatieven zoals het aanplanten van bomen. De term “klimaatneutraal gas” blijft dus foutief, misleidend en te absoluut, zelfs al wordt de uitstoot volledig gecompenseerd. Door bewust deze term te gebruiken wordt de consument misleid en krijgt hij het idee dat het product dat hij koopt géén uitstoot heeft.
3. De compensatiemaatregelen waarvan de adverteerder gebruik maakt hebben tevens decennia nodig om de volledige uitstoot effectief te compenseren, als ze dat al doen. Dat wil zeggen dat de onmiddellijke negatieve gevolgen van de verbranding van gas hoe dan ook nog steeds aanwezig zijn. Ervan uitgaande dat de compensatieregelingen eerlijke mechanismen zijn, blijven ze nog steeds een gok met de toekomst. Vaak worden deze compensatieprojecten opgezet in het Zuiden (Afrika, Latijns Amerika) en worden er bomen aangeplant om de uitstoot te compenseren. Helaas kan niemand voorspellen of deze bomen voldoende leeftijd zullen kunnen bereiken om de uitstoot volledig te compenseren. Bosbranden, oorlog, afsterven door droogte of plagen, enz. zijn immers reële gevaren die enkel zullen toenemen door de klimaatverandering. De kans is dus reëel dat de uitstoot helemaal niet gecompenseerd wordt.
4. Doorheen de levenscyclus van fossiel gas lekt echter ook methaan, een broeikasgas met een opwarmingsvermogen over de cruciale komende 20 jaar dat 86 maal groter is dan CO2. Om de klimaatimpact van brandstoffen te berekenen, mag men zich niet beperken tot de zogenaamde ‘end-of-pipe’, maar moet de uitstoot van broeikasgassen over de gehele levenscyclus beschouwd worden (LCA). Het is ondenkbaar dat deze compensatiemechanismen ook de uitstoot van deze methaanlekken mee zullen compenseren. Nog een reden waarom dit gas nooit, zelfs met compensatiemechanismen, “klimaatneutraal” genoemd mag worden.
5. Daarnaast draagt het systeem van “klimaatneutraal gas” helemaal niets bij aan de strijd tegen klimaatopwarming. Door de verkoop van fossiel gas in een groene jas blijven we als maatschappij fossiele brandstoffen gebruiken en stijgt de CO2 uitstoot gewoon verder. Zelf al zou de uitstoot van deze producten voor 100% gecompenseerd worden, dan nog zal de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer niet dalen en stranden we op een break even. Er zal immers nu al op grote schaal CO2 uit de lucht gehaald moeten worden willen we de temperatuur op aarde beperken tot 1,5°C. De enige manier hiervoor is door fossiele brandstoffen uit te faseren. Door fossiel gas te verpakken in een groene jas met de naam “klimaatneutraal gas” wordt het probleem enkel verergerd. De consument en zijn goede intenties worden misbruikt om verder fossiel gas te kunnen blijven leveren.
6. Naast de foutieve en misleidende naam wordt de consument ook niet voldoende geïnformeerd over de werking van deze compensatiemechanismen. De adverteerder heeft weliswaar een (goed verstopt) tabblad met meer informatie, maar de consument moet hier actief naar op zoek gaan. Op de landingspagina en de daarachter liggende pagina’s die de klant logischerwijs doorloopt bij het afsluiten van een contract, wordt nergens vermeld dat het “CO2-neutraal gas” eigenlijk fossiel gas is waarvan de uitstoot gecompenseerd wordt. Daar heeft de consument het raden naar. Als de consument dus niet extra moeite doet om zelf verder te zoeken naar de juiste informatie zal deze denken dat hij een gas aankoopt zonder CO2 uitstoot. Dat maakt de term “CO2-neutraal gas” niet enkel foutief, maar ook het gebruik ervan uiterst misleidend.
7. De adverteerder misbruikt de goede intenties van de consument om fossiel gas te kunnen blijven verkopen onder een groene naam. De adverteerder informeert de consument niet correct, geeft het product een misleidende naam en probeert met de verkoop van dit “groene product” klanten te lokken. De consument denkt zijn uitstoot te verminderen, maar zoals hoger aangetoond is dat niet het geval.
Samengevat voerde de klaagster aan dat deze reclame derhalve, door fossiel gas een foutieve, te absolute en misleidende naam te geven:
• onrechtmatig inspeelt op de bekommernis voor het milieu van de maatschappij, en een gebrek aan kennis in deze materie uitbuit (MRC art. 1 & ICC art. D1);
• de consument misleidt over de eigenschappen en kenmerken van een product met betrekking tot zijn gevolgen voor het leefmilieu (MRC art. 3 & ICC art. 5);
• ongerechtvaardigd wil laten geloven dat de (producten van de) adverteerders meer bijdragen aan de bescherming van het milieu dan in werkelijkheid het geval is (MRC art. 4);
• onterecht gebruik maakt van beweringen of absolute slogans die impliciet erop wijzen dat een product geen gevolgen heeft voor het leefmilieu in gelijk welk stadium van zijn levenscyclus (MRC art. 7);
• voor de consument verwarrende en moeilijk te begrijpen terminologie gebruikt zonder daarbij de consument correct te informeren (MRC art. 10 & ICC art. D1).
Beslissing Jury in eerste aanleg: Beslissing tot wijziging/stopzetting
Décision Jury de première instance: Décision de modification/arrêt
De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) in eerste aanleg heeft de volgende beslissing genomen in dit dossier.
De Jury heeft kennisgenomen van de klacht en van de secties van de website van de adverteerder waarnaar de klaagster verwijst, alsook van de equivalente secties van de Franstalige versie van de website.
Zij heeft vastgesteld dat op het moment van het indienen van de klacht onder het algemene tabblad “Elektriciteit en aardgas” onder meer stond te lezen: “Je kan zelfs voor een CO2-neutraal gas kiezen”, met daaronder een knop “Meer weten” die leidde naar een pagina met bij de aangeboden contracten voor gas onder meer “CO2-neutraal gas (optie)”.
Op basis van de in de klacht verstrekte informatie heeft zij tevens vastgesteld dat de website van de adverteerder tevens een specifieke pagina inzake “Ecogas” bevat, waar sprake is van “klimaatneutraal gas”, met daarbij onder meer de tekst: “Het gas van Mega heet “Ecogas”, omdat het CO2-neutraal is door een erkende compensatieregeling. Deze regeling werd opgesteld samen met de Belgische organisatie CO2logic.” en daaronder meer uitleg over het compensatiemechanisme in kwestie.
Ook ingevolge het antwoord van de adverteerder heeft zij er met name nota van genomen dat de term “CO2-neutraal” de term is die gebruikt wordt in het op de internationale standaard voor CO2-neutraliteit PAS 2060 gebaseerde “CO2 Neutral” label dat aan hem verleend werd door CO2logic en dat gevalideerd werd door de onafhankelijke en internationale certificatie-instelling Vinçotte, op basis waarvan het de adverteerder correct lijkt om de term “CO2-neutraal” te gebruiken, zeker omdat hij meent het mechanisme achter deze term ook duidelijk uit te leggen met verwijzing naar het certificaat op de specifieke pagina in kwestie.
De Jury houdt er vooreerst aan te verduidelijken dat het haar niet toekomt om zich uit te spreken over het gebruik van compensatiemechanismen inzake CO2-uitstoot als dusdanig, maar dat haar bevoegdheid zich beperkt tot het onderzoek van de reclame-inhoud in kwestie.
De adverteerder is derhalve op zich genomen gerechtigd om te communiceren over de specificiteit van een van zijn producten die erin bestaat dat hij het gasverbruik van de klant compenseert met CO2-certificaten, teneinde dit product te onderscheiden van andere gascontracten in de markt die dit kenmerk niet bezitten.
Hoewel de door de adverteerder in hoofdzaak gebruikte term “CO2-neutraal” in deze context volgens haar aanvaardbaar kan zijn om het product in kwestie te omschrijven, benadrukt de Jury dat dit slechts het geval zal zijn indien de consument ook duidelijk wordt geïnformeerd over de aard en de draagwijdte van dit onderscheidend kenmerk, zonder dat hij zelf op zoek dient te gaan naar informatie in dit verband.
Welnu, zij is dienaangaande vooreerst van mening dat de hogervermelde door de adverteerder op de specifieke pagina inzake “Ecogas” verschafte inhoudelijke toelichting niet voldoende vindbaar was voor de consument, die immers geacht mag worden met de term “CO2-neutraal” te worden geconfronteerd onder het algemene tabblad “Elektriciteit en aardgas” en op de daaropvolgende pagina met de aangeboden contracten, waar echter geen verdere informatie over deze term of verwijzing naar een vindplaats van dergelijke informatie voorhanden was op het moment van het indienen van de klacht.
Wat de inhoudelijke toelichting zelf op de betrokken specifieke pagina betreft, is zij vervolgens van mening dat deze in casu voldoende gedetailleerd is om de consument daadwerkelijk te informeren over het voor dit product gehanteerde compensatiemechanisme.
Dit neemt echter niet weg dat de Jury ten slotte van mening is dat de term “klimaatneutraal gas” die op deze specifieke pagina werd gebruikt een te absolute term is om dit onderscheidend kenmerk van het betrokken product te benoemen in de reclame op de website.
De Jury is derhalve van oordeel dat de reclame op de website in kwestie op het moment van het indienen van de klacht aldus wel degelijk van aard was om de consument te kunnen misleiden over de eigenschappen en kenmerken van een product met betrekking tot zijn gevolgen voor het leefmilieu, onterecht gebruik maakte van beweringen of absolute slogans die impliciet erop wijzen dat een product geen gevolgen heeft voor het leefmilieu en milieueigen terminologie gebruikte zonder daarbij de consument voldoende te informeren.
Gelet op het voorgaande en op basis van artikel D1 van de Code van de Internationale Kamer van Koophandel (ICC-Code) en artikels 3, 7 en 10 van de Milieureclamecode, heeft de Jury de adverteerder derhalve verzocht om de reclame in beide talen te wijzigen op de verschillende aangehaalde punten, en bij gebreke daaraan de reclame niet meer te verspreiden.
In dit verband heeft de Jury er terdege nota van genomen dat de adverteerder na ontvangst van de klacht reeds een rechtstreekse link naar de specifieke pagina inzake “Ecogas” heeft toegevoegd aan de vermeldingen van de term “CO2-neutraal gas” op zijn website en de term “klimaatneutraal” op deze pagina reeds heeft vervangen door “CO2-neutraal”.
Gelieve er nota van te nemen dat deze beslissing pas definitief wordt na het verstrijken van de termijn voor het instellen van hoger beroep.