Adverteerder / Annonceur: COMEOS
Product-Dienst / Produit-Service: Campagne ‘De Blauwe Zaak’
Media / Média: Internet (YouTube, website)
Beschrijving van de reclame / Description de la publicité
De spot die beschikbaar is op de YouTube-pagina van Comeos en op de campagnesite deblauwezaak.be toont een in twee gesplitst beeld met aan beide kanten een man die de garage binnenkomt terwijl hij een blikje leegdrinkt. Aan de linkerzijde werpt hij het blikje in een vuilbak met daarin een blauwe PMD-zak, aan de rechterkant in een kartonnen doos met lege flessen en blikjes.
Tekst op het scherm: “De blauwe zak vs. Statiegeld”.
Het beeld aan de rechterkant schuift op naar links en aan de linkerkant blijft de vuilbak met de PMD-zak in beeld.
De man aan de rechterkant zet de kartonnen doos in de auto.
Tekst op het scherm: “Nadeel nr. 1: Lege blikjes & plastic flessen terug naar de supermarkt.”
De man rijdt weg met de auto en als hij de doos uit de auto wil halen scheurt de bodem en vallen de flessen en blikjes in de koffer.
Tekst op het scherm: “Nadeel nr. 2: Ongewenste vloeistoffen en geuren in je auto.”
De man komt met een winkelkarretje vol flessen en blikjes toe aan de supermarkt en schuift aan in de rij aan de automaat waar een oudere vrouw langzaam haar flessen binnenbrengt.
De man reageert gefrustreerd en drukt een blikje in elkaar.
Tekst op het scherm: “Nadeel nr. 3: Lekker lang aanschuiven in de supermarkt.”
Als de man aan de beurt is wordt het ineengedrukte blikje door de automaat geweigerd. Uiteindelijk werpt de man het blikje in de vuilbak naast de automaat.
Tekst op het scherm: “Er zijn betere oplossingen tegen zwerfvuil dan statiegeld.”
Klacht(en) / Plainte(s)
Volgens de klager is de bewering dat er “betere oplossingen zijn tegen zwerfvuil dan statiegeld” puur consumentenbedrog, bedoeld om statiegeld als niet-efficiënt en consument-onvriendelijk voor te stellen en de wegwerpfles en wegwerpblikken te kunnen blijven gebruiken en gaat het om een flagrante leugen, die twijfel wil zaaien bij alle Vlaamse consumenten over het nut van statiegeld.
Dit gaat volgens hem in tegen alle regels van de ethiek en de eerlijkheid. De hele video is een schoolvoorbeeld van oneerlijke reclame: reclame voor producten in wegwerpverpakkingen die Comeos ten koste van de waarheid en ten koste van het milieu blijft verdedigen. De facto pleit Comeos voor méér wegwerpverpakkingen, dus méér zwerfvuil.
Statiegeld is echter de enige maatregel die grote hoeveelheden zwerfvuil voorkomt (in tegenstelling tot opruimen) en Comeos misleidt de consument daarover met loze beweringen en verdachtmakingen, terwijl het de voordelen ervan verzwijgt. De nadelen van de door haar gepromote wegwerpverpakkingen (zwerfvuil, opruimkosten, plasticsoep) worden daarenboven simpelweg verzwegen.
Beslissing Jury in eerste aanleg: Geen opmerkingen
Décision Jury de première instance: Pas de remarques
De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) in eerste aanleg heeft de volgende beslissing genomen in dit dossier.
De Jury heeft kennisgenomen van de spot in kwestie en van de klacht die daarop betrekking heeft.
Wat haar bevoegdheid betreft houdt de Jury er vooreerst aan in herinnering te brengen dat deze zich uitstrekt tot niet-commerciële reclame, zoals met name de onderhavige opiniecampagne in de zin van de JEP Regels inzake niet-commerciële reclame (https://www.jep.be/sites/default/files/rule_reccommendation/regels_inzake_niet-commerciele_reclame_-_juni_2015_0.pdf).
De Jury heeft vervolgens benadrukt dat ze zich in deze beperkt tot het onderzoek van de inhoud van de reclame, zonder zich te buigen over het debat met betrekking tot de invoering van statiegeld op blikjes en plastic flessen, dat niet tot haar bevoegdheid behoort.
De Jury is ten gronde vooreerst van mening dat in casu voldoende duidelijk is dat de spot kadert binnen een opiniecampagne van een professionele vereniging die gekant is tegen de invoering van statiegeld op blikjes en plastic flessen.
Zij is met name tevens van mening dat de spot door de gemiddelde consument niet zal worden geïnterpreteerd als een reclame voor (meer) producten in wegwerpverpakkingen.
Zij is bovendien van mening dat de spot humor inzet om op een karikaturale en overdreven manier de optie die de voorkeur van de adverteerder geniet, namelijk selectieve ophaling van drankverpakkingen via de blauwe PMD-zak, naar voor te schuiven, maar daarbij niet van aard is om door de gemiddelde consument letterlijk te zullen worden genomen als de enige realistische weergave van het bestreden alternatief of om ten aanzien van voorstanders van dit alternatief beledigend over te komen.
Rekening houdend met voorgaande elementen en het feit dat de gemiddelde consument in staat is om deze communicatie in zijn context te beoordelen (als zijnde communicatie afkomstig van een tegenstander van de invoering van statiegeld op blikjes en plastic flessen), is de Jury van mening dat deze spot niet van aard is om de gemiddelde consument te misleiden wat betreft de strekking ervan.
De Jury is eveneens van mening dat de gebruikte beelden en bewoordingen een rechtstreeks en proportioneel verband vertonen met het nagestreefde doel van de campagne van de adverteerder en niet van aard zijn om een bepaalde groep personen of een bepaalde levenshouding te denigreren of in diskrediet te brengen.
De Jury is derhalve van oordeel dat de spot in kwestie niet strijdig is met de JEP Regels inzake niet-commerciële reclame op deze punten.
Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op deze punten.
Gelieve er nota van te nemen dat deze beslissing pas definitief wordt na het verstrijken van de termijn voor het instellen van hoger beroep.