Adverteerder / Annonceur: BROUWERIJ VAN HONSEBROUCK
Product-Dienst / Produit-Service: Bier Filou
Media / Média: Internet (Facebook, Instagram)
Beschrijving van de reclame / Description de la publicité
Via zijn sociale mediakanalen Facebook en Instagram verspreidde de betrokken brouwerij een filmpje, met daarbij de tekst:
“Help de horeca vooruit & laat je vaccineren.
Coronanieuws zorgde de laatste dagen weer voor algemene mineur. Een vertraagde vaccinatieproductie, een tekort aan vaccinatiecentra zorgden er mede voor dat beslist werd om de geplaagde horecasector nog minstens twee maanden gesloten te houden. Een sluiting die intussen al 6 maand duurt.
Filou trok – gewapend met een gezonde knipoog – naar de markt in Izegem om de Vlaming een alternatieve vaccinatiestrategie voor te schotelen. Een strategie waarbij het heropenen van de horeca net “part of the plan” is. Met een nuchter – en vooral gezond – gevoel voor humor trok ook topviroloog Marc Van Ranst vrijwillig mee op pad om die boodschap over te brengen.”.
Het filmpje toont acteur Sam Louwyck die als reporter op de markt in Izegem straatinterviews afneemt van voorbijgangers en marktkramers, waarbij eerst wordt verwezen naar vertragingen in de vaccinatiecampagne, om over te gaan naar het brengen van een verhaal over een nieuwe vaccinstrategie met een vaccin in bier, waarbij viroloog Marc Van Ranst mee uitleg geeft over dit initiatief.
In het filmpje worden aan de betrokkenen ook flesjes Filou-bier getoond en overhandigd met een aangepast etiket waarop het Filou-mannetje staat afgebeeld met een mondmasker op en een spuit in de hand, omringd door coronavirussen, en de tekst “A.C.” (wat staat voor “Anti-COVID”) en “Vaccin met liefde gebrouwen”.
Aan het einde van het filmpje verschijnt de volgende tekst op het scherm:
“Vaccins in bier?
Misschien voor een volgende pandemie.
Vaccineer je dit jaar met het echte spuitje.
Daar help je ook de horeca mee vooruit.”.
Op het eindscherm het voormelde aangepaste Filou-mannetje met daarbij “Belgisch strekenbier”.
Klacht(en) / Plainte(s)
De klager, de Controledienst Tabak en Alcohol van de Dienst Inspectie van Consumptieproducten van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, verwees naar krantenartikels en een artikel in de perssectie van de website van de brouwerij en meende dat er inbreuken op het Alcoholconvenant zijn, met name wat betreft bepalingen 3.2, 5.1, 6.1, 6.2 en 6.4.
Het bier Filou wordt voorgesteld als een product met een vaccin erin. Dit is ook af te leiden van het etiket (AC: Anti COVID-19; Vaccin met liefde gebrouwen).
Volgens de klager wordt de indruk gewekt dat het drinken van een biertje Filou oplossing biedt tegen COVID-19, mede door de aanwezigheid van Marc Van Ranst.
Dit is overduidelijk reclame voor bier. Wie geen bier lust, wordt toch aangespoord met de melding “ach, maar een biertje kan ook soms”.
Bij sommige getuigenissen kan ook worden afgeleid dat er gratis een flesje wordt afgegeven. In een persartikel wordt dit bevestigd.
Beslissing Jury in eerste aanleg: Advies van voorbehoud
Décision Jury de première instance: Avis de réserve
De Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) in eerste aanleg heeft de volgende beslissing genomen in dit dossier.
De Jury heeft kennisgenomen van de klacht op basis van het Convenant inzake reclame voor en marketing van alcoholhoudende dranken (hierna: het Convenant) naar aanleiding van een actie van de betrokken brouwerij, op basis van met name enerzijds artikel 5.1 van het Convenant en anderzijds de artikels 3.2, 6.1, 6.2 en 6.4 van het Convenant.
Zij heeft tevens kennisgenomen van het materiaal dat werd verspreid via de Facebook- en Instagrampagina van de betrokken brouwerij.
Zij heeft onder meer vastgesteld dat het verspreide filmpje acteur Sam Louwyck toont die als reporter op de markt in Izegem straatinterviews afneemt van voorbijgangers en marktkramers, waarbij eerst wordt verwezen naar vertragingen in de vaccinatiecampagne, om over te gaan naar het brengen van een verhaal over een nieuwe vaccinstrategie met een vaccin in bier, waarbij viroloog Marc Van Ranst mee uitleg geeft over dit initiatief. In het filmpje worden aan de betrokkenen ook flesjes Filou-bier met een aangepast etiket getoond en overhandigd.
Aan het einde van het filmpje verschijnt de volgende tekst op het scherm: “Vaccins in bier? – Misschien voor een volgende pandemie. – Vaccineer je dit jaar met het echte spuitje. – Daar help je ook de horeca mee vooruit.”.
Zij heeft er nota van genomen dat in het door de brouwerij verspreide filmpje dat op basis van de actie werd gemaakt het biermerk Filou prominent aanwezig is en als drank wordt gepromoot, en is van mening dat het hier wel degelijk alcoholreclame in de zin van het Convenant betreft, ook indien een en ander klaarblijkelijk mede beoogde een doel te dienen dat loutere eigen productpromotie overstijgt.
De Jury houdt er hierbij aan te verduidelijken dat zij zich beperkt heeft tot het onderzoek op basis van de klacht van de reclame-inhoud en marketingpraktijken die binnen haar bevoegdheid vallen, zonder zich uit te spreken over het al dan niet nageleefd zijn van de coronamaatregelen bij de opnames, waarnaar in krantenartikels tevens werd verwezen en waarvoor klaarblijkelijk een proces-verbaal werd opgemaakt.
Ingevolge het antwoord van de adverteerder heeft zij er vooreerst, wat betreft het verloop van de actie op de markt en het eerste aspect van de klacht, nota van genomen dat deze aangeeft dat er helemaal geen alcoholhoudende drank gratis werd uitgedeeld, maar dat de flesjes bier werden gerecupereerd als de geïnterviewden om hun toestemming werd gevraagd voor het gebruik van de beelden, waarbij ook duidelijk werd uitgelegd dat dit niet de werkelijkheid is, met daarbij de volledige boodschap van het nut om zich zeker en vast te laten vaccineren.
Gelet hierop is de Jury van oordeel dat de actie geen inbreuk uitmaakt op artikel 5.1 van het Convenant, dat bepaalt dat het verboden is om op de openbare weg gratis of voor een symbolische prijs alcoholhoudende dranken te verdelen of aan te bieden.
Voor het overige heeft zij er ingevolge het antwoord van de adverteerder tevens nota van genomen dat het hier volgens hem ging om een ludiek initiatief om de bevolking aan te moedigen zich – zodra het mogelijk is – te laten vaccineren en op die manier zo snel als mogelijk naar een normale samenleving te evolueren en hierdoor ook de horeca te ondersteunen.
Volgens de adverteerder verwees hij hierbij met een heel duidelijke knipoog naar de actualiteit van het moment, met een heel duidelijke communicatie over de ware toedracht en opzet op het einde van het begeleidende filmpje, dat zelf is gecreëerd in een persiflerende stijl.
Hij gaf ook aan dat het bier met het aangepaste etiket helemaal niet in de handel verkrijgbaar is, en dat hij daar ook geen enkele intentie toe heeft.
De Jury heeft daarnaast vastgesteld dat de begeleidende tekst bij het filmpje op de Facebook- en Instagrampagina van de adverteerder evenzeer vermeldt “Help de horeca vooruit & laat je vaccineren.” en naar het ludiek bedoelde karakter van de actie verwijst (“gewapend met een gezonde knipoog”, “Met een nuchter – en vooral gezond – gevoel voor humor”).
De Jury is van mening dat het opzet van de reclame- en marketinginhoud in kwestie aldus voldoende duidelijk uit dit materiaal naar voor komt, en dat een en ander aldus niet van aard is om door de gemiddelde consument letterlijk te worden genomen als een verwijzing naar helende, ziekte-bestrijdende of gezondheid-bevorderende eigenschappen van het betrokken bier in de zin van het Convenant of als een daadwerkelijke medische aanbeveling om dat bier te gaan consumeren bij wijze van vaccinatie tegen COVID-19 / corona.
Hoewel de Jury gelet op het voorgaande van oordeel is dat in casu geen inbreuk voorligt op de door de klager aangehaalde bepalingen van het Convenant, is zij desalniettemin van mening dat het in de huidige context niet aangewezen is om de nog steeds prangende kwestie van de vaccinatie tegen COVID-19 / corona in te zetten in een – weze het klaarblijkelijk ludiek en mede ter ondersteuning van de horeca in het algemeen bedoelde – actie die minstens ook reclame voor een specifiek bier uitmaakt.
In deze context en gelet op de mogelijke negatieve reacties bij een deel van het publiek met betrekking tot een maatschappelijk zeer gevoelig thema inzake gezondheid, heeft de Jury derhalve gemeend een advies van voorbehoud te moeten formuleren met betrekking tot de reclame-inhoud en marketingpraktijken in kwestie overeenkomstig artikel 1 van haar reglement en doet zij een beroep op de verantwoordelijkheid van de adverteerder.
Een advies van voorbehoud impliceert dat de adverteerder vrij is op het vlak van het gevolg dat hij hieraan wenst te verlenen.
Gelieve er nota van te nemen dat deze beslissing pas definitief wordt na het verstrijken van de termijn voor het instellen van hoger beroep.