De spot toont een man en een vrouw die in een restaurant zitten en net de rekening gevraagd hebben:
Vrouw:“Neen, dat is voor mij deze keer.” (met een knipoog, zij legt haar GSM en die van de man op het schoteltje)
Voice-over“Er is een nieuwe manier om snel en makkelijk geld te verdienen, met je GSM”
Vrouw: “Zonzoo” (Vrouw knipt met haar vingers en de GSM’s veranderen in eurobiljetten)
Voice-over: “Bij Zonzoo is je gebruikte GSM nog tot 200 euro waard. Je stuurt je toestel gratis op (logo van ZONZOO www.zonzoo.be) en Zonzoo stort het geld rechtstreeks op je bankrekening. Dat is dus zo geregeld op Zonzoo.be” (Het logo wordt vervangen door 3 GSM’s die door een vingerknip veranderen in eurobiljetten).
De adverteerder deelt mee dat de reclame als doelstelling heeft om consumenten bewust te maken van het feit dat hun mobiele telefoon nog een financiële, milieu en charitatieve waarde heeft. De financiële waarde van specifieke modellen verandert naargelang vraag en aanbod op de tweedehandsmarkt en door de tijd. Bij het ontwikkelen van de reclame heeft de adverteerder zich expliciet gerealiseerd dat deze waarde zorgvuldig in beeld moet worden gebracht. Mede om deze reden is als uitgangspunt gehanteerd dat er zo min mogelijk door de kijker een directe relatie gelegd kan worden tussen getoonde toestellen en een concrete financiële waarde. Met name omdat hier onjuiste verwachtingen ten aanzien van de waarde van een individueel toestel zou kunnen worden gecreëerd. Het is de nadrukkelijke intentie geweest om hier zeer zorgvuldig mee om te gaan. Hiertoe werden onder andere de volgende maatregelen genomen;
• De telefoons veranderen in geld met een soort van tovertruc waardoor het duidelijk moet zijn dat dit geen werkelijke situatie is. De vingerknip refereert aan het gebaar uit de serie Tita Tovenaar en wordt twee keer gebruikt wanneer telefoons veranderen in geld. Dit is extra aangezet met de ‘toverspreuk’ zonzoo en de overdreven expressie van de ober.
• Er wordt geen geld of telefoons overgedragen tussen mensen waarmee de suggestie zou kunnen worden gewekt dat de telefoon een concreet betaalmiddel is.
• Er wordt aangegeven dat het om een bedrag tot euro 200 gaat. De telefoon met de meeste waarde op de site van zonzoo heeft momenteel een waarde van meer dan € 200.
• De drie telefoons die aan het eind te zien zijn, zijn op hun waarde geselecteerd. Dit zijn een Nokia N95 8GB, Nokia 2610, Nokia 6100 met een waarde van respectievelijk € 99,30 , € 3,20 en € 0,00. Ten tijde van het maken van de commercial (september 2009) waren deze drie bedragen aanzienlijk hoger. Hiermee wordt een range aan toestellen getoond en heeft één telefoon opzettelijk een hogere waarde dan de getoonde 80 euro. Na interne overweging heeft de adverteerder ervoor gekozen om niet verschillende bedragen te tonen omdat daarmee de suggestie zou worden gewekt dat het getoonde bedrag de werkelijke waarde van het toestel is, hetgeen door de wisselende prijzen niet gegarandeerd kan worden.
• Op de website worden niet alleen recente dure toestellen getoond. Het betreft een brede range aan toestellen waarvan enkele modellen meer dan vijf jaar kunnen oud zijn. Bovendien wordt er voor ongeveer 1000 modellen de precieze waarde van het specifieke model aangegeven. De modellen zijn met een handige zoekfunctionaliteit snel door consumenten te vinden, waarbij de prijs duidelijk wordt getoond. Deze prijs wordt in een bevestigingsmail expliciet bevestigd. De consument kan daarna de verkoop eenvoudig (en kosteloos) ongedaan maken door de telefoon niet in te sturen.
• In de klacht wordt aangevoerd dat de toestellen een fractie van de getoonde waarde zijn. Het gaat om gebruikte toestellen en het is lastig om de waarde hiervan af te zetten tegen nieuwe toestellen. Over de gehanteerde prijsstelling zijn in dit kader drie opmerkingen te maken:
o Er worden geen hoge eisen gesteld ten aanzien van de staat waarin het toestel moet verkeren. Alleen wanneer de display gebroken is, het toestel niet meer functioneert of de batterij ontbreekt, wordt een toestel niet aangekocht. Dit betekent dat in alle andere gevallen ook toestellen die een aantal jaar intensief zijn gebruikt tegen de getoonde prijzen worden overgenomen. Wanneer een klant een toestel direct uit de winkel aanbiedt dan is de door zonzoo geboden prijs inderdaad substantieel lager dan de aankoopprijs. Dit geldt overigens voor zeer veel producten en kan niet als misleidend worden beschouwd. Voor een toestel dat drie jaar intensief gebruikt is, kan het zeer wel zijn dat de prijs beter is dan de staat van het toestel rechtvaardigt.
o Een andere vergelijking met consumenten online verkoop sites als Kapaza, Ebay, etc. De vergelijking van prijs gaat deels scheef omdat een consument voor een transactie op verkoopsites meer moeite moet doen; meestal alle benodigdheden als oplader, software en handleiding nog moet hebben; de verzending nog betaald moet worden en de aanbieder kan worden aangesproken als een geleverd product niet goed functioneert. Desalniettemin kan ten aanzien van de prijzen op Kapaza gesteld worden dat:
Voor duurdere toestellen kan een consument meestal meer geld krijgen op online verkoopsites. De gevraagde bedragen zijn overigens vaak niet de daadwerkelijk verkoopprijzen;
Voor het middensegment liggen de prijzen ongeveer gelijk en;
In het lagere segment worden nauwelijks toestellen op verkoopsites aangeboden en verkocht en is de prijs van zonzoo dus beter.
De Jury heeft vastgesteld dat in de spot herkenbare gsm modellen getoond worden die telkens omgetoverd worden in eurobiljetten. In de laatste scène worden 3 verschillende gsm modellen getoond, die alle 3 veranderen in hetzelfde bedrag (80€: biljet van 50€+biljet van 20€+biljet van 10€).
De Jury is van oordeel dat de wijze waarop de omzetting in geld in de spot voorgesteld wordt, inderdaad van aard is om de consument te doen geloven dat hij voor elke gsm een redelijk bedrag kan bekomen, terwijl in werkelijkheid sommige modellen (waaronder één van de getoonde modellen) 0 euro opleveren. Deze wijze van voorstelling is derhalve misleidend en strijdig met art. 94/6 en 94/7 van de wet op de handelspraktijken en art. 3 en 5 van de code van de Internationale Kamer van Koophandel. De Jury verzoekt derhalve de adverteerder om deze reclame te wijzigen en intussen niet meer te verspreiden.
Dienaangaande heeft de Jury genoteerd dat de reclame intussen beëindigd is en dat de adverteerder er zich toe verbindt om bij heruitzending in de toekomst de spot te wijzigen.
Met het oog daarop heeft de Jury tevens de aandacht van de adverteerder gevestigd op art. 178 ter van het Strafwetboek waarin bepaald wordt dat het verboden is om geldtekens, die in België of in het buitenland een wettig betaalmiddel vormen, aan te wenden als drager van een boodschap van publicitaire aard.
De adverteerder heeft bevestigd dat de spot bij heruitzending in de toekomst zal gewijzigd worden.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
