De radiocampagne bevat een Franstalige spot en de volgende drie Nederlandstalige spots:
Spot 1:
Man (met Spaans accent): “Hola, soy Ramon. Hier aan de Costa Brava zien Belgische toeristen wit van de zonnecrème, muy bien. Maar terug in Belgica, aiaiai. Thuis moet gij uw huid ook beschermen tegen die zon. Daarom geef ik u deze zomer 3 schouderklopjes. Uno voor schaduw, dos voor shirt, tres voor smeren. Schaduw, shirt en smeren. Meer info op kanker.be/schouderklopje. Een initiatief van Stichting tegen Kanker met de steun van de Vlaamse overheid.”
Spot 2:
Vrouw (met Italiaans accent): “Pronto, sono Anna. Belgische toeristen in Italia, die ken ik. Veel zonnecrème, maar terug in Belgio, aiaiai. Daarom geef ik u deze zomer 3 schouderklopjes om je te beschermen tegen de zon. Een, ga in de schaduw, twee, draag een shirt, drie, smeer zonnecrème. Schaduw, shirt en smeren. Meer info op kanker.be/schouderklopje. Een initiatief van Stichting tegen Kanker met de steun van de Vlaamse overheid.”
Spot 3:
Vrouw (met Grieks accent): “Yássou, ik ben Cleo. Hier op mijn eiland Kos beschermt gij u tegen die felle zon, maar terug in Bélgio, oioioi. Thuis moet gij uw huid ook beschermen tegen die zon. Daarom geef ik u deze zomer 3 schouderklopjes. Een, ga in de schaduw, twee, draag een shirt, drie, smeer zonnecrème. Schaduw, shirt en smeren. Meer info op kanker.be/schouderklopje. Een initiatief van Stichting tegen Kanker met de steun van de Vlaamse overheid.”
De klaagster vindt de reclame discriminerend en stereotyperend.
Zij haalde aan dat de drie spots telkens zogezegde ‘profielen van buitenlanders’ bevatten die Vlaams spreken met een gebrekkig accent, wat hen volgens haar een pejoratief beeld bezorgt en eveneens discriminerend werkt, aangezien ervan wordt uitgegaan dat mensen van deze nationaliteit geen ‘normaal Nederlands’ zouden kunnen spreken. Zij is zelf tweetalig opgevoed (met een in Spanje opgegroeide vader en grootvader) en heeft nog nooit een Spanjaard op zo’n manier Nederlands horen praten, noch een Italiaan overigens.
Humor is voor haar zeker van belang, maar als dan toch een karikatuur wordt neergezet, dan zou deze volgens haar toch moeten stroken met de realiteit en dan mag deze toch niet op zijn minst drie specifieke bevolkingsgroepen discrimineren en een pejoratief beeld neerzetten wat hen en hun al dan niet bestaande kennis van de Nederlandse taal betreft.
De adverteerder was van mening dat deze klacht waarbij iemand meent waar te nemen dat er de intentie is om personen van buitenlandse afkomst te discrimineren totaal onterecht is.
Hij haalde aan dat de campagne in kwestie gezondheidsboodschappen van groot belang uitzendt, met advies over UV-bescherming tegen zonnestraling. Het moet bekend zijn dat UV-stralen ongeacht hun oorsprong, natuurlijk of kunstmatig, verantwoordelijk zijn voor meer dan 90% van de huidkankers. De incidentie van deze kankers neemt toe in België. In 2015 werden 37.000 nieuwe diagnoses geregistreerd. Het goede nieuws is dat deze kankers grotendeels te voorkomen zijn door gedragsveranderingen. In de laatste enquête van de Stichting, in 2017, bleek dat Belgen zichzelf veel beter beschermen tegen de zon wanneer ze op vakantie gaan naar het buitenland, meestal in het Zuiden, dan wanneer ze deelnemen aan buitenactiviteiten in België.
Daarom vond de adverteerder het logisch om het woord te geven aan mensen uit het Zuiden, Spanje, Italië of Griekenland, zodat ze vanuit hun respectieve landen van herkomst zich richten tot de Belgische vakantiegangers en hen adviseren om hun huid ook in België te beschermen, zoals ze dat in Spanje, Italië of Griekenland doen.
Hij meent dat het daarom ook bijzonder hoffelijk is dat zij Belgische landstalen gebruiken om de gezondheid van de Belgen te waarborgen. De meeste Belgen zouden niet in staat zijn om deze taalkundige hoffelijkheid terug te geven. Om er zeker van te zijn dat de realiteit van de accenten niet werd verdraaid, zijn de acteurs die deze opnames hebben gemaakt allemaal afkomstig uit Spanje, Italië of Griekenland.
Voor de adverteerder is er geen sprake van ook maar een vleugje spot in deze radiospot en het spijt hem zeer dat deze als spottend overkomt; dit is duidelijk nooit zijn bedoeling geweest. Hij ziet hooguit een ludieke blik op de Belgen die zich zorgeloos lijken te gedragen ten opzichte van de zon in hun eigen land.
De Jury heeft vastgesteld dat de Nederlandstalige radiospots in het kader van een sensibiliseringscampagne van de adverteerder inzake UV-bescherming respectievelijk een Spaanse man en een Italiaanse en een Griekse vrouw aan het woord laten die telkens met een accent de boodschap brengen dat Belgen zich niet alleen als toerist in zuiderse landen tegen de zon dienen te beschermen maar dit ook in België moeten doen. Van de spot met de Spaanse man bestaat tevens een Franstalige versie.
Zij heeft er ingevolge het antwoord van de adverteerder onder meer nota van genomen dat deze, vanuit de vaststelling dat Belgen zichzelf veel beter beschermen tegen de zon wanneer ze op vakantie gaan naar het buitenland, meestal in het zuiden, dan wanneer ze deelnemen aan buitenactiviteiten in België, beoogde om het woord te geven aan acteurs die afkomstig zijn uit het Zuiden, Spanje, Italië of Griekenland, om zich vanuit hun respectieve landen van herkomst in het Nederlands of het Frans tot de Belgen te richten om hun gezondheid te waarborgen.
De Jury is van mening dat deze door de adverteerder beoogde doelstelling duidelijk blijkt uit de spots en dat het gebruik van de respectievelijke accenten in deze spots niet van aard is om te worden beschouwd als een stereotype dat indruist tegen de maatschappelijke evolutie.
Zij is eveneens van mening dat de spots niet van aard zijn om door de gemiddelde consument te worden opgevat als beledigend of discriminerend ten aanzien van de bevolkingsgroepen in kwestie, maar dat de personen in kwestie net positief en hoffelijk in beeld worden gebracht, zonder dat een pejoratief beeld aangaande hun taalvaardigheid wordt gecreëerd.
De Jury is derhalve van oordeel dat deze spots geen denigrerende elementen jegens bepaalde groepen personen bevatten en evenmin discriminatie op grond van etnische of nationale herkomst aanmoedigen of tolereren.
Gelet op het voorgaande is de Jury van oordeel dat de radiospots in kwestie niet in strijd zijn met de JEP Regels inzake de afbeelding van de mens en evenmin getuigen van een gebrek aan een behoorlijk maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef in hoofde van de adverteerder.
Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op deze punten.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
