Spot 1:
Man: “Bij Opel krijgt u vanaf morgen tot zaterdag 16 maart een extra stockbonus tot 1000 euro. Zo hebt u al een Astra met een totaal voordeel tot 6401 euro. Maar toch zijn er nog mensen die geen Opel stockwagen gaan kopen. Zoals Ine Vos hier. Waarom niet Ine?”
Vrouw: “Ssst, niet zo luid. Dat zit hier vol met snijbonen. Straks horen die ons en dan ...”
Man: “U hoort het. U moet al goed zot zijn om geen Opel stockwagen te kopen. Ga snel lang bij uw Opelverdeler of surf naar Opelstock.be.”
Spot 2:
Man: “Omdat ik gisteren mijn rijbewijs opgegeten heb. Lekker jong, met béarnaise.”
Spot 3:
Vrouw: “Omdat al die stemmen in mijn hoofd zeggen dat ik niet mag ...”
Spot 4:
Man: “Hahaha, onnozelaar. Waarom zou ik nu een auto kopen als ik kan vliegen.”
De klager haalde aan met de ganse sector geestelijke gezondheidszorg grote inspanningen te leveren om de vooroordelen die rusten op mensen met psychiatrisch lijden te bestrijden. Door het stigma waar deze mensen mee te kampen hebben, zwijgt men over zijn lijden en ontzegt men zichzelf een soms nodige behandeling. Hij probeert o.a. de maatschappij te informeren over wat geestelijke gezondheidsproblemen zijn en wat de zorg voor deze problemen is. Het vooroorlogse beeld op psychiatrie dat nog vaak bestaat (cf. term "zot") probeert hij te corrigeren en te nuanceren.
De termen "zot" of "gek" zijn in wezen niet erg. De combinatie echter met de presentatie van iemand die onsamenhangend, brabbelend, bizar reageert maakt dat de link naar psychische problemen heel duidelijk gelegd wordt. Het beeld dat iemand met psychische problemen onduidelijk, onlogisch, onbegrijpelijk reageert is een pijnlijke en voor 95% foutieve presentatie van de realiteit en een kaakslag voor wie hier mee werkt of te maken heeft.
In het licht ook van de huidige realiteit (met de casussen van Kim De Gelder, Jonathan Jacob) waarin mensen met psychische problemen niet zo positief worden gepresenteerd, is dergelijke reclameboodschap volgens de klager dan ook pijnlijk en ongepast.
Volgens de klager gebruikt de spot het woord “zot” om mensen aan te duiden die psychotisch zijn of aan een psychose lijden. De klager vindt dit heel kwetsend voor mensen die bij voorbeeld een kind hebben dat tijdelijk aan een psychose lijdt of geleden heeft.
De klager haalt aan dat iemand die stemmen in zijn hoofd hoort een psychische ziekte heeft. Volgens de klager worden mensen met een psychische stoornis hier voorgesteld als “zot” terwijl het om een ziekte gaat waar ze zelf niet voor gekozen hebben.
De adverteerder deelde mee dat het geenszins zijn bedoeling was om met deze campagne het waardevolle werk dat de sector geestelijke gezondheidszorg levert te ondermijnen.
Hij heeft gekozen voor een campagne die op een duidelijke manier vertelt dat er zeer straffe condities zijn. Zo straf dat misschien niemand ze zal geloven. Zo straf dat men denkt dat men gek is geworden. Dit is een uitdrukking die ook in de volksmond wordt gebruikt en door zijn reclamebureau is uitvergroot. De spots zijn ingesproken door Sien Eggers en Erwig Illegems, herkenbare stemmen bij een breed publiek. Ze deden dat op een absurde, overdreven manier om de nodige aandacht te trekken. Voor de adverteerder op een dusdanig overdreven manier dat niemand zich persoonlijk aangesproken voelt en iedereen er dus de humor van inziet.
De adverteerder deelde tevens mee deze campagne stop te zetten en besloten te hebben om de opvolgcampagne rond de verlengde condities aan te passen.
De Jury heeft vastgesteld dat de radiospots personen in beeld brengen die onsamenhangend of vreemd reageren en daarbij het woord “zot” gebruiken.
De Jury is van mening dat, door de combinatie van dergelijk gedrag met het woord “zot”, deze campagne naar personen met een psychisch probleem verwijst en dit op een manier die denigrerend overkomt en getuigt van een gebrek aan maatschappelijke verantwoordelijkheid. De Jury is tevens van mening dat de campagne afbreuk doet aan het werk om de vooroordelen in verband met geestelijke gezondheidsproblemen te bestrijden.
De Jury is derhalve van oordeel dat deze radiospots strijdig zijn met art. 1, al. 2 en 12 van de code van de Internationale Kamer van Koophandel.
Gelet op het voorgaande en op basis van voormelde bepalingen, heeft de Jury de adverteerder derhalve verzocht om de reclame te wijzigen, en bij gebreke daaraan de reclame niet meer te verspreiden.
Dienaangaande heeft de Jury er nota van genomen dat de campagne beëindigd is en dat de adverteerder de voor de opvolgcampagne te gebruiken spots heeft aangepast zodat zij de betwiste passages niet langer bevatten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
