De advertentie vermeldt de volgende tekst (in het wit op een blauwe achtergrond): “-Earth Hour-” en vervolgens een tekst in de vorm van een koeltoren die een witte wolk uitstoot: “U stoot tijdens het lezen van deze advertentie meer CO2 uit dan een kerncentrale”.
Daaronder in kleinere letters:
“Alleen al door lucht uit te ademen, stoten we in België met z’n allen meer CO2 uit dan alle Belgische kerncentrales samen. Zelfs als we de bouw van een kerncentrale en de ontginning van uranium in rekening brengen, is kernenergie één van de minst CO2- producerende energiebronnen. Ook in de toekomst blijft kernenergie dus belangrijk in een weloverwogen mix van verschillende energiebronnen. Wist u trouwens dat uit de koeltoren van een kerncentrale gewoon waterdamp komt?”.
Daaronder, “Ontdek allesoverkernenergie.be” en het logo van het
Nucleair Forum.
De adverteerder deelde mee dat één van zijn missies is om het grote publiek te informeren over nucleaire technologie en haar toepassingen. In deze optiek zijn al meerdere berichten verschenen.
Binnen het kader van de informatiecampagne rond kernenergie is er op 23 maart 2013 een bericht verschenen in de geschreven pers ter gelegenheid van het “Earth Hour” initiatief, een jaarlijks evenement dat het besparen op electriciteit en bijgevolg de verminderde uitstoot van broeikasgassen en de strijd tegen de klimaatopwarming.
Het bericht in kwestie strekte ertoe een feitelijk en waarachtig element van informatie te geven, namelijk het feit dat kernenergie weinig CO2 uitstoot.
Iedereen die zich aangesproken voelde door dit bericht kon de website raadplegen via het adres dat vermeld staat naast de naam en het logo van het Nucleair Forum (toutsurlenucleaire.be of allesoverkernenergie.be) en op eenvoudige wijze kennis nemen van aanvullende informatie.
1. Het bericht is niet misleidend
De klagers beweren dat het bericht misleidend zou zijn omwille van de volgende redenen:
- de informatie zou geen rekening houden met het volledige productieproces bij de berekening van de CO2-uitstoot;
- de informatie zou onvolledig zijn en derhalve een verkeerd beeld geven van de nucleaire technologie.
De eerste bewering is ongegrond aangezien het Nucleair Forum zich precies gebaseerd heeft op de volledige cyclus van de productie van kernenergie in het bericht over de CO2-uitstoot van kernenergie. Dit wordt trouwens ook verduidelijkt op zijn website: “Zelfs als we de volledige levenscyclus (van de bouw van een kerncentrale en de ontginning van uranium tot de ontmanteling van een centrale) ...”.
Het Nucleair Forum heeft de gegevens gebruikt van een rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climat Change) uit 2011. Deze gegevens zijn het resultaat van een meta-analyse door het IPCC van honderden rapporten over de uitstoot van CO2 van verschillende energiebronnen en houdt rekening met hun volledige levenscyclus.
Het tweede verwijt is eveneens ongegrond. De klager beweert dat het misleidend is om alleen over de CO2-uitstoot te communiceren zonder dat gewag wordt gemaakt van het probleem van het beheer van nucleair afval en het stralingsgevaar in geval van een ongeval. Volgens de klager zouden personen die “niet helemaal op de hoogte zijn” ten gevolge van het bekritiseerde bericht kunnen denken dat kernenergie een “propere” technologie is.
Het is eerst en vooral verkeerd om in het algemeen te beweren dat een bericht dat slechts over één eigenschap van een product/dienst gaat onvolledig en misleidend is.
Bovendien houdt de stelling van de klager helemaal geen rekening met de realiteit. Het publiek (en zeker de “minder geïnformeerde” mensen) wordt in het algemeen alleen geïnformeerd over de problemen die verband houden met nucleaire technologie. De overgrote meerderheid van de berichten gaan inderdaad over het beheer van nucleair afval en de gevaren van straling in geval van een ongeval en slechts zelden over de voordelen van nucleaire technologie.
2. Het bericht is niet oneerlijk
Één van de klagers beweert dat uit het bericht “kan worden afgeleid dat de andere manieren van elektriciteitsproductie (met name hernieuwbare) [meer CO2 uitstoten] dan kernenergie”.
Deze bewering komt voort uit een verkeerde lezing van het bericht in kwestie. Het Nucleair Forum verduidelijkt namelijk dat kernenergie: “[...] één van de minst CO2-producerende energiebronnen [is]”.
Geen enkele exclusiviteit wordt opgeëist. Integendeel, er wordt duidelijk gezegd dat andere energiebronnen eveneens weinig CO2 uitstoten.
Bovendien verduidelijkt de aanvullende informatie op de website uitdrukkelijk dat er andere energiebronnen zijn (met name hernieuwbare) die nog minder CO2 uitstoten dan kernenergie.
3. Het bericht toont geenszins een gebrek aan sociale verantwoordelijkheid
Één van de klagers stelt dat het « Nucleair Forum geen blijk geeft van zin voor sociale verantwoordelijkheid gezien de bewezen gevaren [...] van dit productieproces van energie”, daarbij verwijzend naar de ongevallen in Fukushima, Tsjernobyl en three miles island.
De adverteerder houdt er vooreerst aan te verduidelijken hoe het respect voor de sociale verantwoordelijkheid gedefinieerd wordt in artikel 4 van de code van de Internationale Kamer van Koophandel en preciseert dat het bekritiseerde bericht onder geen enkel van de in dit artikel vermelde toepassingsgevallen valt. Er kan dus geen sprake zijn van een gebrek aan sociale verantwoordelijkheid.
Bovendien zouden de onmiskenbare positieve aspecten van kernenergie niet (meer) het voorwerp kunnen uitmaken van wat voor bericht dan ook als de stelling van de klager gevolgd zou worden. Dit zou neerkomen op een manifeste inbreuk op de vrijheid van meningsuiting en op het recht op informatie van het publiek.
4. Conclusie
Aangezien het bericht met objectieve informatie over de uitstoot van CO2 van kernenergie niet misleidend of oneerlijk is en geen blijk geeft van een gebrek aan sociale verantwoordelijkheid zijn de klachten ongegrond.
De Jury heeft deze reclame onderzocht rekening houdend met de argumenten van de betrokken partijen en enkel rekening houdend met de inhoud van de reclame, zonder zich te buigen over het maatschappelijk debat over kernenergie dat buiten haar bevoegdheid valt.
De Jury heeft vastgesteld dat de advertentie met de tekst “U stoot tijdens het lezen van deze advertentie meer CO2 uit dan een kerncentrale” verwijst naar de website allesoverkernenergie.be die onder andere het volgende vermeldt: “Zelfs als we de volledige levenscyclus (van de bouw van een kerncentrale en de ontginning van uranium tot de ontmanteling van een centrale) in rekening brengen, is kernenergie één van de minst CO2-producerende energiebronnen”.
De Jury heeft er ingevolge het antwoord van de adverteerder nota van genomen dat de adverteerder zich baseert op officiële gegevens die rekening houden met de volledige cyclus van de productie van kernenergie en dat dit ook verduidelijkt wordt op de website waarnaar de advertentie in kwestie verwijst.
De Jury is derhalve van oordeel dat de advertentie niet misleidend is wat betreft de verwijzing naar de gevolgen voor het leefmilieu.
De Jury heeft eveneens vastgesteld dat de adverteerder vermeldt dat kernenergie één van de minst CO2-producerende energiebronnen is zonder enige exclusiviteit op te eisen en zonder andere manieren van energieproductie te veroordelen.
De Jury is derhalve van oordeel dat de reclame niet van aard is om andere energiebronnen te denigreren.
Tot slot is de Jury van oordeel dat de reclame, door te proberen het grote publiek te informeren over nucleaire technologie, geen inbreuk maakt op het principe van sociale verantwoordelijkheid.
Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
