De affiche toont een bankkaart waarop een waarschuwingsboodschap is aangebracht (op zelfde wijze als bij pakje sigaretten): Betalen voor een zichtrekening kan uw financiële gezondheid schaden.
Tekst in kader onderaan: Open een GRATIS online rekening en geniet van de Win For Life-actie. www.ing.be, gevolgd door het logo van ING.
In de radiospot hoort men een mannenstem die zegt:
Hoe dikwijls heb ik nu al niet gezegd: ‘maandag stop ik’?
En dan is het maandag en dan zeg ik: ‘nee nee morgen stop ik’.
En dan morgen zeg ik: ‘nee nee volgende maandag stop ik zeker’.
En voila, het is maandag en ik ben gestopt. Geen cent betaal ik nog voor mijn zichtrekening.
Vrouwenstem: Betalen voor een zichtrekening kan uw financiële gezondheid schaden.
Opnieuw mannenstem: En zo moeilijk was dat nu toch niet hé
Vrouwenstem: Neem een goed voornemen open uw gratis ING Lion Account en geniet van onze Win For Life-actie. Info en voorwaarden op ing.be
ING België is een financiële instelling die de duidelijke ambitie heeft om zich van de concurrentie te onderscheiden door toegankelijk, direct en concurrentieel te zijn.
De toon van haar commerciële communicatie moet deze positionering weerspiegelen: inslaand en direct. Dat zijn dan ook de elementen die de bank heeft ingebouwd in de campagne in kwestie.
Het ligt uiteraard niet in de bedoeling om te choqueren.
Het doel van de affichecampagne bestond erin de aandacht van de consument te vestigen op een waarschuwingsboodschap, en dat door een welbekende aandachttrekker, die door het grote publiek onmiddellijk herkend wordt, te weten de waarschuwingsboodschap op pakjes sigaretten. Deze waarschuwingsboodschap nodigt de consument uit na te denken over de (eventuele) kosten die aan zijn huidige bankrekening zijn verbonden en over een gratis alternatief: de ING Lion Account, een internetrekening die volledig gratis is.
De radiospots herinneren dan weer aan deze zelfde waarschuwingsboodschap, maar met een meer humoristische knipoog. Zij zetten de verschillende methodes in de verf die gewoonlijk aangewend worden om slechte gewoonten af te leren. In het geval dat ons aanbelangt, gaat het over de slechte gewoonte om te betalen voor een zichtrekening.
Voor wat betreft het gratis karakter van de ING Lion Account, vestigt de adverteerder er de aandacht op dat deze rekening wel degelijk gratis is: er worden geen beheerskosten gevraagd, de aan de rekening verbonden debetkaarten zijn gratis, en de geldopnemingen aan de bankautomaten van ING zijn ook kosteloos. Er kunnen alleen kosten aangerekend worden in het hypothetische geval dat de klant geld van zijn ING Lion Account afhaalt via andere dan ING-bankautomaten. Vermits ING over een zeer uitgebreid netwerk van eigen automaten beschikt, is het perfect doenbaar om een dergelijke rekening te beheren zonder geld te moeten afhalen via de geldautomaat van een concurrerende instelling. ING waakt erover dat deze kosten worden vermeld in haar commerciële communicatie.
Standpunt Jury in eerste aanleg
Wat betreft de vermelding « « Payer pour un compte à vue peut nuire à votre santé financière/Betalen voor uw zichtrekening kan uw financiële gezondheid schaden’ onder de vorm van een verwittigingsboodschap zoals deze ook op gelijkaardige wijze aanwezig is op een pakje sigaretten, heeft de Jury gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren. Zij is van oordeel dat het duidelijk is dat het om een knipoog gaat zonder afbreuk te doen aan de verwittigingsboodschap in het kader van tabak.
Wat betreft de vermelding van het gratis karakter « Ouvrer un compte en ligne gratuit …/Open een gratis online rekening … » heeft de Jury ingevolge het schrijven van de adverteerder genoteerd dat het beheer, de debetkaart en geldafhalingen via de ING geldautomaten effectief gratis zijn. Daarentegen, in de hypothese dat een klant geld afhaalt van zijn ING Lion Account via geldautomaten die niet van ING zijn, dan worden er wel kosten gefactureerd aan de klant. Het gaat hier dus om kosten, andere dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te halen dan wil dit te laten bezorgen.
Gelet op wat voorafgaat en op basis van art. 94/8,19° van de wet op de handelspraktijken (art. 91,20° van de nieuwe wet van 06.04.2010 betreffende marktprijzen en consumentenbescherming) heeft de Jury aan de adverteerder verzocht om zijn reclame te wijzigen om deze in overeenstemming te brengen met bovenvermelde bepaling en intussen deze reclame niet meer te verspreiden (affiche+radiospots).
De adverteerder heeft beroep aangetekend tegen de beslissing van de Jury in eerste aanleg.
Standpunt adverteerder in hoger beroep
ING is van mening, enerzijds, dat bepaalde elementen die nog niet aan de Jury bekend zijn haar er zouden moeten toe aanzetten om haar positie te herzien, en, anderzijds, dat in elk geval geen enkele gedragscode of wet werd overtreden.
1. Elementen/bewijsstukken die nog niet bekend zijn aan de JEP
1.1. De titularis van een ING Lion Account is niet verplicht een bankkaart te gebruiken om gebruik te kunnen maken van zijn rekening (cfr. infra, punt 2.1).
1.2. Zelfs wanneer hij geld opneemt met een bankkaart, kan hij dat kosteloos doen via ongeveer 1457 ING-bankautomaten.
1.3. Geld afhalen via een niet-ING bankautomaat is eenvoudigweg een optie voor de titularis van de rekening, en niets verplicht hem, of zet er hem toe aan, om van deze optie gebruik te maken. (cfr. punt 2.3)
2. De beslissing die in eerste aanleg werd genomen is niet rechtsgeldig gebaseerd op een wetgeving of een gedragscode.
De genomen beslissing vermeldt artikel 94/8, 19° van de wet op de handelspraktijken, die het gebruik van de term “gratis” verbiedt als de consument “iets anders moet betalen dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te halen dan wel dit te laten bezorgen..”
Welnu, in het onderhavige geval “moet” de houder van een ING Lion Account de kosten van 0,05€ niet betalen, aangezien deze alleen van toepassing zijn in de dubbele hypothese dat hij, enerzijds, beslist om een aan de rekening verbonden bankkaart te gebruiken en hij, anderzijds, beslist gebruik te maken van de optie om geld op te nemen bij een niet-ING bankautomaat.
2.1. Om te beginnen vermeldt de reclame de kosteloosheid van de ING Lion Account, ’t is te zeggen van een internet-bankrekening. Deze kosteloosheid is wel degelijk reëel, omdat er niet voorzien is in openingskosten, beheerskosten of sluitingskosten.
De gewraakte commerciële communicatie maakt geen gewag van de kosteloosheid van de bankkaart. De klant kan zijn ING Lion Account gebruiken en beheren zonder dergelijke geldopnemingen uit te voeren, maar door overschrijvingen van en naar zijn rekening via zijn pc…
2.2. Zelfs indien de affiches en radiospots gewag zouden maken van een gratis bankkaart en/of van gratis geldopnemingen, quod non, dan is deze wel degelijk gratis voor de houder van een ING Lion Account, en stelt ze hem in de gelegenheid gratis geld op te nemen, via de ongeveer 1457 bankautomaten van ING in België.
Het is perfect mogelijk en realistisch dat de houders van een ING Lion Account al hun geldopnemingen doen via deze 1457 automaten. Het klopt dus dat de ING Lion Account de mogelijkheid biedt om baar geld op te nemen zonder dat er kosten aan verbonden zijn.
2.3. De mogelijkheid om geld op te nemen via de automaten van andere banken vormt opnieuw een eenvoudige optie*, een facultatieve extra dienst, waarvan de klant geen gebruik hoeft te maken om baar geld op te nemen van zijn ING Lion Account, en waarvan het gebruik ook niet wordt aangemoedigd. Het feit dat deze optie moet betaald worden neemt niets weg van het “gratis” karakter van de kaart en, a fortiori, van de rekening zelf.
2.4. Daarenboven zou de beslissing van de JEP in eerste aanleg leiden tot het erkennen van de kosteloosheid van de ING Lion Account in het geval dat – quod non – de bank deze optie niet zou toestaan aan de rekeninghouders, t.t.z.: in het geval dat geldopnemingen via niet-ING bankautomaten simpelweg zouden verboden zijn voor de rekeninghouders…
Verweer klager
1.In de perceptie van de consument is het gebruik van een bankkaart een dienst die fundamenteel verbonden is aan een bankrekening. De reclamecampagne van ING, die bankkaarten ten tonele voert vermomd als pakjes sigaretten, bewijst dat in hoofde van de consument het feit van houder te zijn van een bankrekening noodzakelijkerwijze verbonden is met de mogelijkheid om een kaart te gebruiken.
2.Het is juist dat niets de consument ertoe verplicht om naar een “bancontact” van een bank te gaan waar hij geen klant is. Maar men dient vast te stellen dat de verspreiding van bankautomaten over Brussel, en misschien over heel het land, dusdanig is dat men bijna niet anders kan dan geld afhalen via de terminals van andere banken. Het volstaat een blik te werpen op de kaart (ING banken) om zich te realiseren dat bijvoorbeeld ING alleen maar in het oostelijk deel van de stad aanwezig is. Aan de andere kant is het de normaalste zaak van de wereld om klanten van andere banken de mogelijkheid te geven geld op te nemen, en sinds enkele jaren staan de banken aan klanten van concurrenten geldopnemingen toe, tegen betaling. Dat toont aan dat de consumenten in vele gevallen geen keuze hebben inzake de automaat waarvan ze gebruik moeten maken.
3.Men kan niet akkoord gaan met ING waar de bank stelt: “ Het is perfect mogelijk en realistisch dat de houders van een ING Lion Account al hun geldopnemingen doen via deze 1457 automaten » en « De mogelijkheid om geld op te nemen via de automaten van andere banken vormt opnieuw een eenvoudige optie*, een facultatieve extra dienst, waarvan de klant geen gebruik hoeft te maken om baar geld op te nemen van zijn ING Lion Account, en waarvan het gebruik ook niet wordt aangemoedigd. »
4.Aan de andere kant is ING er zich goed van bewust dat de consument op z’n minst formeel moet ingelicht worden over de kosten die verbonden zijn aan het opnemen van geld via de “bankcontacts” van andere banken. Deze kosten zijn aangegeven op de affiches van de reclamecampagne in kwestie. Ongelukkigerwijze zijn zij bijna onleesbaar, vooral voor de reizigers die gebruik maken van de diensten van de MIVB en die onderworpen worden aan de impact van reclameboodschappen maar niet de tijd hebben om de nauwelijks leesbare mededelingen op de affiches te lezen.
5.ING geeft dus toe dat het, om de consument te beschermen, nodig is de kosten aan te geven voor geldopnemingen met een bankkaart. De bank trekt overigens niet al de logische conclusies uit deze vaststelling en voorziet voor de vermelding van de kosten een plaats die niet geschikt is.
6.Bijgevolg is de klager van mening dat de beslissing van de JEP in eerste aanleg bevestigd moet worden en dat ING haar reclame in overeenstemming moet brengen met de geldende regels, en dat niet alleen formeel maar ook inhoudelijk, door op haar affiches leesbare informatie te geven betreffende de kost van betalende diensten.
Standpunt Jury in hoger beroep
I. ONTVANKELIJKHEID
Wat de ontvankelijkheid van het verzoek tot hoger beroep betreft, heeft de Jury vastgesteld dat :
- het verzoekschrift (dd. 11.05.2010) tijdig ingeleid werden, namelijk binnen de 5 werkdagen na de datum van verzending van de beslissing van de Jury van eerste aanleg (04.05.2010).
- de waarborg van 100 euro gestort werd;
- het verzoekschrift geen nieuwe feitelijke elementen/ bewijsstukken aanbrengt die nog niet gekend waren tijdens de procedure in eerste aanleg.
Aangezien niet voldaan is aan de ontvankelijkheidsvoorwaarden zoals vooropgesteld in art. 5 van het Juryreglement, heeft de Jury in hoger beroep het verzoekschrift in kwestie onontvankelijk verklaard.
Bijgevolg is de beslissing van de Jury in eerste aanleg definitief.
Hoewel de adverteerder het standpunt van de Jury niet deelt, noch in eerste aanleg, noch in hoger beroep, heeft hij bevestigd dat de campagne beëindigd werd en opdracht werd gegeven om de reclame op de dragers in kwestie terug te trekken.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70