Op de affiches valt onder meer het volgende te lezen:
“Jouw treininfo in real time!
Met RailTime heb je de treininfo overal binnen handbereik: op kantoor, thuis, op reis, … Check jouw treininfo in real time op je computer, smartphone, gsm of via je telefoon. Deze dienst wordt u aangeboden door Infrabel, de infrastructuurbeheerder van het Belgische spoorwegennet.”
Op de openingspagina van de website valt onder meer het volgende te lezen:
“Welkom op RailTime – Live updates over vertragingen en over de dienstregeling van treinen in België”
En na doorklik:
“Alle treinen, in real time!
Volg uw trein in real time: vertrek en aankomst, positie op het traject, vertrekspoor... Alle info steeds up-to-date!
(...)
Stippel uw reisweg uit of zoek een update van het vertrek- of aankomstuur van uw trein. U ontvangt alle nodige informatie:
• de eventuele duur van de vertraging van uw trein,
• het spoornummer van waarop uw trein vertrekt,
• aanvullende informatie bij hinder of werken op het net...
U kan ook de realtimepositie van uw trein op zijn reisweg bekijken.”
De adverteerder deelde mee dat hij in het kader van zijn doelstelling van klantgerichtheid en kwaliteit, een verantwoordelijkheid te dragen heeft onder meer inzake communicatie met betrekking tot de stiptheid van het treinverkeer. Deze verantwoordelijkheid wordt concreet vertaald in het huidige beheerscontract tussen de Belgische Staat en Infrabel in een aantal verplichtingen, waaronder de bepaling dat er realtime-informatie aan de reiziger dient te worden gegeven. Daarnaast heeft Infrabel op eigen initiatief een eigen website opgezet (www.railtime.be) die ook via mobiel internet op gsm kan worden geraadpleegd als bijkomende dienstverlening aan de treinreiziger. Infrabel baseert dit alles op de informatie die zij verkrijgt vanop een groot aantal meetpunten op de sporen. Zodra een trein één van de meetpunten passeert, krijgt Infrabel de informatie en wordt deze ogenblikkelijk (in realtime) verwerkt. Het huidige systeem registreert dus wat er aan de meetpunten gebeurt en vertaalt dat naar verschillen met het uurrooster. Het laat daarentegen nog niet toe te registreren wat er tussen twee meetpunten gebeurt, noch om te voorspellen welke andere onverwacht gebeurtenissen voor bijkomende vertraging kunnen zorgen.
De adverteerder meent dat hij in het onderhavige geval geen inbreuk maakt op welke wetgeving of reclamecode dan ook, om de volgende redenen.
Met betrekking tot de ontvankelijkheid van de klacht:
De campagne kadert in loutere informatieverstrekking aan de treinreiziger
In de definities van de WMPC en de Richtlijn 2006/114/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 inzake misleidende reclame en vergelijkende reclame wordt duidelijk een verkoopbevorderend oogmerk verondersteld als doorslaggevend element om te oordelen of iets reclame is of niet. Welnu, dit verkoopbevorderend element ontbreekt totaal in het geval van de affiches voor Railtime:
- De affiches beogen enkel uitvoering te geven aan een verplichting die de overheid aan Infrabel oplegt door middel van het beheerscontract. Het informeren van reizigers van het bestaan van de dienst in de bewoordingen van het beheerscontract is een integraal onderdeel van het uitvoeren van de verplichting zelf tot het opzetten van de dienst.
- De affiches kunnen geen reclame zijn in de zin van de WMPC voor Railtime zelf, want Railtime is een gratis dienst die Infrabel enkel geld kost en die Infrabel niet te koop aanbiedt. De affiches dienen louter om de reiziger op de hoogte te brengen van deze dienst. De reizigers zijn bovendien geen klanten van Infrabel maar van de NMBS. Het verkoopbevorderend element ontbreekt dus al om de loutere reden dat Infrabel gewoonweg niets verkoopt. Dit wordt ten andere ook bevestigd in de algemene voorwaarden of disclaimers die bij het gebruik van Railtime op de website worden vermeld en die o.m. stellen: “2. Aansprakelijkheid: via de website "Railtime" wenst Infrabel u zo goed mogelijk op de hoogte te houden over het spoorverkeer in België. De website heeft geen reclamedoeleinden. Niets uit deze website kan beschouwd worden als een koopaanbieding, een levering van diensten, of een contractuele waarde hebben.”
- De affiches zijn geen reclame aangezien Infrabel geen treinverkeer of treingebruik aanbiedt. Infrabel is een loutere infrastructuurbeheerder die geen spoorwegonderneming is en geen geld ontvangt van treinreizigers.
Met betrekking tot de gegrondheid van de klacht:
De boodschap is niet misleidend
Volgens de adverteerder moet er zowel in artikel 88 WMPC als in artikel 5 van de code van de Internationale Kamer van Koophandel (1) een risico bestaan dat de consument bedrogen wordt en (2) een mogelijkheid bestaan dat de consument daardoor een andere beslissing neemt over een transactie. Geen van beide voorwaarden is in het huidige geval vervuld.
- De consument kan niet misleid of bedrogen worden aangezien de gegevens vermeld op de affiches en op de door de klager aangehaalde websites uitsluitend correcte informatie bevatten met betrekking tot de gratis dienst op www.railtime.be en m.railtime.be zoals die op dat moment door Infrabel is gekend. Het enige element dat door de klager wordt aangeklaagd is het gebruik van de term ‘real time’ in de reclame. Daarvan stelt de klager dat de gegevens helemaal niet realtime worden meegedeeld aangezien Infrabel technisch niet in staat is om iedere trein op alle posities te volgen om zo op ieder ogenblik te zien hoe de vertraging evolueert.
Het uitgangspunt van de klager is onjuist en berust op een mogelijks moedwillig fout lezen van het begrip ‘real time’. Dat begrip betekent immers niet dat de informatie op continue basis wordt verstrekt en dat iedere fractie van een seconde een update van de input wordt gegeven. Het begrip ‘real time’ komt uit de computerwereld en betekent daar:
(verwerking van data) snel genoeg om de input bij te houden (Van Dale)
Real-time data denotes information that is delivered immediately after collection. There is no delay in the timeliness of the information provided. Real-time data is often used for navigation or tracking (Wikipedia)
Met andere woorden: real time data of ‘real time’ in een IT context wil louter zeggen dat de gegevens ogenblikkelijk worden afgeleverd na het verkrijgen ervan. Het systeem ontvangt data en stuurt deze onmiddellijk door, geeft deze onmiddellijk weer. Dat is in het onderhavige geval zo. Infrabel ontvangt gegevens van de meetstations en geeft die ogenblikkelijk weer in haar systeem en stelt die ook onmiddellijk ter beschikking van de treinreizigers. De reizigers kunnen zeer korte tijd nadat Infrabel zelf over de gegevens beschikt alles al bekijken op hun computer of mobiel toestel.
Real time betekent echter niet dat ook continu op ieder ogenblik informatie wordt ontvangen. Het betekent niet dat permanent de positie van een trein kan worden gevolgd om vervolgens voortdurend de geschatte vertraging te berekenen.
- Bovendien merkt de adverteerder op dat er in de relatie Infrabel-reiziger geen sprake is van een transactie of aankoop in de zin van de definitie van oneerlijke handelspraktijk in de WMPC (artikel 88).
Met betrekking tot de ontvankelijkheid van de klacht
De Jury bevestigt vooreerst haar bevoegdheid in dit dossier.
De Jury is meer bepaald van oordeel dat de mededelingen waarop de klacht betrekking heeft wel degelijk beantwoorden aan de omschrijving van het begrip “reclame” in de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming, aangezien dit begrip ruim dient te worden geïnterpreteerd, en niet alleen mededelingen omvat die beogen de verkoop van producten te bevorderen, doch tevens mededelingen die een imago kunnen begunstigen of versterken.
Met betrekking tot de gegrondheid van de klacht
De Jury heeft vastgesteld dat de reclame de bewoordingen “in real time” hanteert.
De Jury heeft er nota van genomen dat het huidige door de adverteerder gehanteerde systeem registreert wat er aan bepaalde meetpunten op de sporen gebeurt en deze informatie vertaalt naar verschillen met het uurrooster van de treinen, maar daarentegen niet toelaat te registreren wat er tussen twee meetpunten gebeurt of om rekening te houden met andere onverwachte gebeurtenissen.
De Jury is evenwel van oordeel dat de gemiddelde consument de bewoordingen “in real time” in de letterlijke betekenis zal opvatten, met name als verwijzend naar op elk ogenblik accuraat aangepaste gegevens. Daar dit laatste niet het geval is, meent de Jury dat de bewoordingen “in real time” te absoluut gesteld zijn.
De Jury is derhalve van mening dat deze reclame misleidend is, wat strijdig is met artikels 88 en 90 van de wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming en met artikels 3 en 5 van de code van de Internationale Kamer van Koophandel.
Gelet op wat voorafgaat en op basis van de voormelde bepalingen, heeft de Jury de adverteerder verzocht om deze reclame te wijzigen door ofwel de verwijzingen naar “real time” in de verschillende gehanteerde talen achterwege te laten, ofwel met behulp van een asterisk de door de adverteerder in zijn reclame aan de woorden “real time” gehechte betekenis op een duidelijke en transparante wijze te communiceren, en bij gebreke daaraan deze reclame niet meer te verspreiden.
De adverteerder bevestigde dat de campagne afgelopen is, maar dat hij de beslissing zal naleven door, mocht hij in de toekomst opnieuw de betrokken reclame voeren, te zullen werken met een asterisk zoals gesuggereerd door de Jury, of de suggestie op een andere manier duidelijk te zullen maken.
De adverteerder beklemtoonde echter tevens het oneens te zijn met de beslissing van de Jury.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
