De publireportage met als titel “Duurzaam verbouwen met gas: de sleutel voor een klimaatneutraal 2050” toont een getekende afbeelding van woningen met zonnepanelen en de vermelding “Hernieuwbare energie” (met een stekker erbij).
Daaronder de volgende tekst:
“Hernieuwbare energie is de toekomst. Maar zal dat wel volstaan? Neen, zo blijkt. Vandaag is amper 12 procent van de Belgische energie hernieuwbaar. Om de klimaatdoelstellingen van 2050 te halen, moeten we dus ook andere duurzame energiebronnen aanspreken. Gelukkig is er gas: een duurzaam, betaalbaar en flexibel alternatief.”
“De uitstoot van broeikasgassen met 95 procent doen dalen tegen 2050: dat is de ambitie van de Europese Green Deal. De hoofdrolspeler in dit verhaal is hernieuwbare energie, maar met enkel wind, zon en waterkracht zullen we er jammer genoeg niet komen. We moeten dus ook uitkijken naar een ander, duurzaam alternatief. En dat hebben we: gas.
77% minder fijn stof
Gas heeft het imago vervuilend te zijn, maar is eigenlijk stukken groener dan stookolie. Zo heeft het een positief effect op het milieu en de luchtkwaliteit (minder CO2-uitstoot, minder fijn stof en NOX). Mocht iedereen die vandaag met mazout stookt overschakelen naar gas, zou dat dus een immens verschil maken.
Aardgas verdient ook bonuspunten voor zijn transport. In tegenstelling tot mazout - dat met vrachtwagens aan huis wordt geleverd - komt aardgas geruisloos je woning binnen via pijpleidingen. Hierdoor worden er geen extra broeikasgassen uitgestoten en worden onze drukke verkeersaders ontlast.
Bespaar tot 700 euro per jaar
Om het maximum uit je gasinstallatie te halen, is een zuinige condensatieketel onmisbaar. Die kan je herkennen aan het energielabel A. Aangezien deze ketels je gas optimaal gebruiken, heb je gemiddeld 40 procent minder gas nodig dan met een oude ketel. Dat is niet alleen goed nieuws voor het milieu, maar ook voor je portemonnee.
Wie een ketel van meer dan 20 jaar oud vervangt door een nieuw model, ziet zijn jaarlijkse factuur al gauw met 700 euro dalen. Aangezien je een condensatieketel al aanschaft voor zo’n 2.600 euro, kan die investering zich binnen de vier jaar terugbetalen. Wie daarbovenop een vervangpremie op www.gas.be aanvraagt, kan ook minstens 500 euro terugtrekken.
Duurzamer verwarmen of efficiënte en duurzame combinaties om te verwarmen
Combineer je een condenserende gasketel met hernieuwbare energie zoals een zonneboiler, elektrische of gaswarmtepomp? Dan haal je nog een hoger rendement en verwarm je je woning duurzaam en efficiënt. Zo maak je je installatie niet alleen klaar voor de toekomst, maar gebruik je ook op elk moment de juiste verwarmingsbron. Je ketel neemt het met andere woorden over op koudere dagen of dagen met weinig zonlicht. Dankzij de interactie tussen de verschillende energiebronnen ben je op elk moment zeker van een zo laag mogelijke energiekost. Bovendien veroorzaak je een lagere CO2-uitstoot dan wanneer je enkel een klassieke verwarmingsinstallatie zou gebruiken. Als je woning goed geïsoleerd en je warmtevraag beperkt is, kan je een gaswarmtepomp overwegen. Een gasabsorptiewarmtepomp zorgt net zoals een elektrische warmtepomp voor verwarming en productie van warm water, maar in plaats van elektriciteit te gebruiken, wek je warmte op met een gasbrander.
Groen gas
Maar het allergrootste voordeel van gas?
De aansluiting op het gasnet zorgt ervoor dat je later eenvoudig kan overstappen op groen gas, gewonnen uit organisch of mestafval. Dit vergt weinig of geen aanpassing: Onze pijpleidingen zijn perfect geschikt om ook groen gas naar jouw huis te brengen en je gascondensatieketel werkt net zo goed met deze groene alternatieven. Groen gas is dus een uitstekende oplossing die de vergroening van de energiemarkt betaalbaar maakt. Wist je dat momenteel al enkele gezinnen zich verwarmen via groen gas?
Daarnaast lopen er momenteel veelbelovende testen met waterstof, al zullen we daar nog even op moeten wachten. Maar wanneer het er komt, kunnen we er meteen mee aan de slag. Kiezen voor gas is dus kiezen voor duurzaamheid - vandaag al, maar zeker ook morgen!
Klaar om duurzamer en goedkoper te stoken? Ontdek alles over gas op www.gas.be.”.
Volgens de klager is de advertentie op z'n minst verwarrend, maar ook feitelijk incorrect.
Het is hem vooreerst niet duidelijk waarom de pagina opent met een afbeelding over hernieuwbare energie, terwijl het een advertentie over gas is en blijft. Er wordt verder op de pagina weliswaar gesproken over hernieuwbare energie, als potentiële complementtechnologie voor gas, maar dat wordt door de afbeelding niet verduidelijkt of geduid. In veel opzichten is hernieuwbare energie nochtans tegenovergesteld aan gas, zodat het hem lijkt alsof hier aan greenwashing wordt gedaan.
Onder verwijzing naar de eerste twee paragrafen van de tekst, haalde hij vervolgens aan dat de advertentie echt problematisch is daar waar gas wordt voorgesteld als duurzaam. Hij verwees naar definities van dit concept (‘het milieu zo min mogelijk belastend’, ‘relatief milieuvriendelijk’, ‘grondstofbesparend’) en voerde aan dat gas allerminst duurzaam is volgens die definitie.
Het is een fossiele brandstof, die inderdaad maar half zo veel CO2 uitstoot als steenkool of mazout (wat de advertentie correct vermeldt), maar 40 keer zoveel als hernieuwbare energie of kerncentrales. Het IPCC zegt ook zeer duidelijk dat alle fossiele brandstoffen, inclusief gas, deel zijn van het probleem van de klimaatverandering, en dat het gebruik ervan zo snel mogelijk moet worden afgebouwd als we de klimaatdoelen willen halen. Om deze redenen is het volgens hem niet alleen misleidend, maar feitelijk onjuist om gas voor te stellen als duurzame energiebron.
Volgens de klager suggereert de tekst dat gas (en méér gas) mee zal helpen om de reductie in de uitstoot van broeikasgassen te realiseren en is dat misleidend, of fout. Langs de ene kant van de vergelijking klopt dit volledig (vervang alle bestaande mazout door gas en er is inderdaad een reductie qua uitstoot van 50%), maar hij voert aan dat dit slechts de helft van de vergelijking is. De andere helft van de vergelijking is: vervang alle gas door CO2-arme alternatieven (hernieuwbaar of kernenergie), die niet de helft maar 40 keer minder CO2 uitstoten, en pas dan is er sprake van een significante uitstootreductie. Anders gezegd, in the bigger picture, en in de volledige scope van de vergelijking, is gas eerder deel van het probleem en niet de oplossing.
De adverteerder haalde vooreerst de historische context van zijn aanpak inzake communicatie aan evenals het kader van zijn publireportage die niet spreekt over aardgas, maar over gas (dus alle soorten gas) en waarin ook de geleidelijke opkomst van hernieuwbaar gas wordt onderstreept, dat bijdraagt tot koolstofneutraliteit. Hernieuwbare energie wordt in het artikel niet alleen genoemd in termen van vergroening van de bron (hernieuwbaar gas), maar ook in termen van toepassingen (combinatie van een condensatieketel met een zonneboiler of een warmtepomp). Het gaat over het verwarmen van huizen. Deze laatste worden op de omslagillustratie getoond met zonnepanelen, waarnaar in het artikel wordt verwezen (zonneboiler). De visualisatie van hernieuwbare energie gebeurt vaak met een foto of tekeningen van zonnepanelen.
Volgens de klager zou gas het tegenovergestelde van hernieuwbare energie zijn. In het artikel wordt de nadruk gelegd op het tegendeel: combinatie met hernieuwbare energie en hernieuwbaar gas.
Wat de Life Cycle Analysis (LCA) betreft, wijzen verschillende recente studies op een positievere balans voor aardgas dan voor olie in termen van broeikasgasemissies. De emissies van de gasketen zijn minimaal (0,6% van alle broeikasgasemissies in de EU) en nemen voortdurend af.
Gas produceren en gebruiken op een manier die het milieu zo weinig mogelijk schade toebrengt, is een permanente verbintenis van de gasindustrie. Als we de levenscycli van hernieuwbare energiebronnen en kernenergie van nabij bekijken dan is de uitstoot van broeikasgassen verre van verwaarloosbaar. In plaats van de voorkeur te geven aan één technologische oplossing, suggereert het ecologisch gezond verstand volgens de adverteerder veeleer dat we een brede waaier van oplossingen inzetten die ons in staat stellen onze samenleving binnen de verwachte termijn koolstofvrij te maken. Gas, als energiebron en in combinatie met hernieuwbare energiebronnen, is een van de instrumenten waarover we beschikken. Op termijn zal klassiek aardgas worden vervangen door hernieuwbaar gas en zullen oplossingen voor het opvangen, opslaan en hergebruik van CO2 op grote schaal worden toegepast. Maar in de context van de energietransitie zal voor klassiek gas nog steeds een belangrijke rol zijn weggelegd, in overeenstemming met de European Green Deal en het Belgische Nationale Energie- en Klimaatplan. Oude mazout- of gasketels vervangen door nieuwe gasketels gecombineerd met bijvoorbeeld elektrische warmtepompen is een snelle en goedkope manier om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Bovendien wordt volgens hem in het artikel niet voorgesteld om meer gas te gebruiken, maar om het te gebruiken waar het voor de particulier een toegevoegde waarde oplevert in economisch en milieuopzicht. Het gasverbruik in de residentiële sector zal naar verwachting voortdurend dalen (-20% tegen 2030 en -50% tegen 2050). Het resterende gas zal in hoofdzaak hernieuwbaar of koolstofarm gas zijn. De adverteerder wijst in het artikel ook met klem op de primaire rol die hernieuwbare energiebronnen zullen spelen in de decarbonisatie en op de complementariteit van de oplossingen. In tegenstelling tot wat de klager beweert, betoogt hij dat hij de hernieuwbare oplossing niet uitsluit, maar de leidende rol ervan bevestigt, deze in hybride oplossingen integreert en de groeiende rol benadrukt die hernieuwbaar gas in de toekomst zal spelen. Gas is volgens hem een deel van de oplossing en nergens zegt hij dat het de oplossing is.
Hij besluit met de opmerking dat het artikel de lezer niet in verwarring brengt en dat de vermelde informatie juist is.
Het is een promotieartikel voor gas en de toepassingen ervan om de klanten ervan te overtuigen deze keuze te maken.
De Jury heeft kennisgenomen van de publireportage en van de klacht die daarop betrekking heeft.
Zij heeft vooreerst verduidelijkt dat zij zich beperkt tot het onderzoeken van de reclame-inhoud in kwestie, zonder zich te buigen over het debat inzake de verschillende energiebronnen, wat niet tot haar bevoegdheid behoort.
Ingevolge het antwoord van de adverteerder, heeft de Jury er terdege nota van genomen dat de publireportage niet enkel spreekt over aardgas, maar over gas, dus alle soorten gas, met inbegrip van hernieuwbaar gas, en dat deze de toenemende rol onderstreept van hernieuwbaar gas, dat bijdraagt tot de doelstelling van koolstofneutraliteit.
Wat betreft de afbeelding die onder andere woningen met zonnepanelen toont, heeft de Jury vastgesteld dat deze een artikel illustreert waarvan de titel betrekking heeft op duurzaam verbouwen met gas om te streven naar klimaatneutraliteit. Wat de hernieuwbare energie betreft die vermeld wordt op de afbeelding, heeft de Jury er nota van genomen dat het artikel hiernaar verwijst op het vlak van hernieuwbaar gas als energiebron en op het vlak van de toepassingen hiervan zoals bijvoorbeeld de combinatie van een condensatieketel met een zonneboiler of een warmtepomp.
Zij is derhalve van mening dat het gebruik van deze afbeelding niet misplaatst is om het artikel in kwestie te illustreren en evenmin een bron van verwarring is.
Zij is eveneens van mening dat gas als duurzaam omschrijven in deze context, waarbij gas voorgesteld wordt als één van de elementen die overwogen moeten worden in de energietransitie, met name in de combinatie van nieuwe gasketels met hernieuwbare technologieën, geen te absolute bewering uitmaakt.
Volgens de Jury wordt het woord inderdaad genuanceerd in het raam van deze publireportage die de rol die gas kan spelen in de beschreven context voldoende uitlegt.
Zij is derhalve van oordeel dat de reclame in kwestie niet van aard is om de gemiddelde consument te misleiden op dit punt en niet onrechtmatig inspeelt op de bekommernissen voor het milieu van de maatschappij.
Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury derhalve gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren op deze punten.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
