DE LIJN – 12/01/2011

Beschrijving van de reclame

De affiches tonen een man, in verschillende Vlaamse steden, die in slaap gevallen is op of tegen een standbeeld.
Tekst: “Waar oudejaarsnacht ook eindigt, met onze badge geraak je altijd thuis.”Onderaan een afbeelding van een badge met de tekst: “Als je me vindt, zet me op bus/tram: …” en het logo van De Lijn. Onderaan de affiche meer uitleg over de campagne en waar je de badge kan verkrijgen.

In de radiospot hoort men het verhaal van een vrouw die de bus neemt met oudejaar:

Vrouw 1: “Met oudejaar neem ik altijd de bus, ik vind dat slim. Trouwens dit jaar heeft De Lijn een badge die je opspelt en daar staat op: “als je me vindt, zet me dan op bus … ja 32 in mijn geval.”

Vrouw 2: “Ik zeg tegen onze Louis, Louis er ligt iemand doodmoe tegen onze tuinkabouter. We hebben dat meisje op de bus gezet.”
Louis: “… op de bus gezet.”

Vrouw 1: “En voilà, zo ben ik thuis wakker geworden met een kabouter in mijn bed.”
‘Tuinkabouter’: “Ja, het is precies een sprookje.”

Daarna volgt de uitleg over de badge.

Man: “Waar oudejaar ook eindigt, met De Lijn geraak je altijd veilig thuis. Kijk voor jouw badge en ons aanbod voor oudejaarsnacht op delijn.be.”

Motivering van de klacht(en)

De Lijn maakt reclame voor de nachtbussen en het vervoer tijdens oudejaar 2010-2011. Ze gebruiken hiervoor mensen die vertellen dat ze waarschijnlijk dronken of onder invloed zijn van drugs. Ze zetten volgens de klager kinderen en volwassenen aan tot het gebruik van roesveroorzakende middelen tijdens oudjaar. Blijkbaar mag dit aangemoedigd worden want er is toch een bus die je naar huis brengt of er zijn mensen die je op de bus zetten... Volgens de klager geven ze zo een totaal verkeerde boodschap mee aan de jeugd en jongvolwassenen: dronken zijn en in een roes vertoeven: het kan geen kwaad! Het gaat over een pedagogisch onverantwoord gedrag.

De klager deelde het volgende mee:
- de reclame zet tot mateloos drinken aan
- als iemand bij de huidige temperaturen een uurtje buiten ligt, kan je meteen de begrafenisondernemer bellen
- vergoelijken/minimaliseren van de gevolgen van overmatig drinken
- deze reclame is er ver over.

Standpunt van de adverteerder

De Lijn wil Vlamingen overtuigen dat er voor heel wat verplaatsingen een snugger alternatief is voor de wagen, namelijk de bus en tram. Zo heb je bijvoorbeeld geen files als de bus op de busstrook naar je werk rijdt, geen parkeerproblemen als je de stad binnenrijdt om te shoppen, je kan een derde pintje drinken tijdens een feestje of na een optreden en de kinderen vinden het steeds leuk om met de tram naar de Zoo te rijden. Dit zijn benefits die de adverteerder uit onderzoek bij Vlamingen haalt en steeds bevestigd krijgt.

Ook deze oudejaarscampagne wil mensen overtuigen om te kiezen voor de bus en tram en dus ook voor veiligheid. Dit is immers het thema van deze campagne: op een veilige manier naar jouw oudejaarsnachtfeest en terug naar huis rijden. Een zelfde thema als de campagnes gevoerd door de collega’s van het BIVV (BOB-campagnes) en Responsible Young Drivers in deze periode.

De oudejaarscampagne gaat over mensen die (dood)moe zijn gefeest. Er is geen enkel element dat wijst op drankgebruik: niet in de copy, niet op de foto. Daarop is alleen een jongere te zien die in slaap is gevallen na het feesten. Er is geen alcohol, fles of glas te zien, en evenmin een teken van excessief drankgebruik. De Lijn wijst erop dat er soortgelijke campagnes zijn waarop wel drank wordt afgebeeld.

De Lijn draagt verkeersveiligheid hoog in het vaandel. Al sinds 1988 zet de adverteerder tijdens oudejaarsnacht een hoop mensen en middelen in om mensen veilig thuis te brengen. Hij heeft veel liever dat iemand die een glaasje meer drinkt of doodmoe is de bus neemt, dan dat hij of zij een ongeval veroorzaakt of in slaap valt achter het stuur.

Door de huidige winterprik kan het beeld wat ongelukkig overkomen, maar in geen geval is het een aansporing tot drinken.

Jurybeslissing

De Jury heeft vastgesteld dat deze reclame voor met oudejaar een goed alternatief promoot, namelijk de bus/tram in plaats van de wagen.

De Jury merkt op dat het opzet van de campagne positief is.

Niettegenstaande wenst de Jury toch haar bezorgdheid te uiten gelet op de huidige maatschappelijke context rond het toenemend verschijnsel van binge drinking bij jongeren.

Daar de campagne effectief zinspeelt op het zich lazarus drinken (zowel op vlak van de beelden als op vlak van de tekst en de bijhorende badge:“Als je me vindt, zet me op bus/tram” – “niet hebt kunnen passen voor dat laatste rondje” – “ je weet immers nooit waar een feestje eindigt”), is de Jury van oordeel dat deze boodschappen het risico inhouden om dergelijk extreem gedrag te banaliseren.

De adverteerder wijst er terecht op dat de visuele verwijzing naar alcohol (fles, glas) vermeden wordt, maar tegelijkertijd stelt de Jury vast dat de reclame (in spot, beeld en tekst) wel suggereert dat er dankzij De Lijn geen probleem is om in oververmoeide (roes uitslapend) toestand toch thuis te geraken.

Hoewel het hier uitdrukkelijk gaat om een reclame rond oudejaarsnacht waarin alcoholgebruik voor de hand liggend is, had een waarschuwing tegen ‘overmatig’ alcoholgebruik ook zinvol geweest.

De Jury heeft dan ook gemeend om binnen de huidige maatschappelijke context rond binge drinking bij jongeren en vanuit die bezorgdheid, een advies van voorbehoud te moeten formuleren overeenkomstig art. 2 van het Juryreglement.

Terzake heeft de Jury genoteerd dat de campagne inmiddels afgelopen is.

De adverteerder werd geïnformeerd over de mogelijkheid om zijn volgende campagne vrijblijvend voor te leggen voor advies.

Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.

Adverteerder: DE LIJN
Product/Dienst: Oudejaarscampagne
Media: Dagblad, Radio
Initiatief: Consument
Type beslissing: Advies van voorbehoud
Datum afsluiting:  12/01/2011