Een Tv spot (zwart-wit) toont achtereenvolgens verschillende beelden: gezichten van kinderen, een voet zonder tenen die over een emmer wordt gewassen, een voet van een oude vrouw wordt verzorgd met de uitdrukking van pijn op haar gezicht.
Vervolgens wordt Eddy Merckx in beeld gebracht, hij bezoekt mensen en kinderen getroffen door lepra en spreekt hen moed in.
Eddy Merckx zegt: “Het is erg hoe de mensen eraan toe zijn. Het is onmenselijk… Die mensen van Damiaanactie die geven natuurlijk veel hoop aan die zieken en met 40€ een leven redden loont de moeite”
De spot eindigt met een close-up van Eddy Merckx. met vermelding van het rekeningnummer en het logo van Damiaanactie.
De website van Damiaanactie bevat een pagina die uitnodigt tot een online gift. Er wordt een afbeelding getoond van een jong Indiaans meisje met een treurige blik. Tekst “ Heb je al iemands leven gered? Het kan vandaag met een online schenking. 1 lepra- tbc patiënt genezen, kost slechts 40€”.
Als NGO voor ontwikkelingssamenwerking levert Damiaanactie sinds 1964 een bijdrage in de wereldwijde strijd tegen lepra en sinds de jaren ’70 ook tegen tuberculose.Deze bijdrage is mogelijk dankzij de inzet van de vele vrijwillige medewerkers en de financiële steun van de duizenden sympathisanten.
In de beginperiode van de vereniging werd jarenlang het bedrag van 100 BEF vooruitgeschoven voor de behandeling van een leprapatiënt gedurende één jaar. In die periode was behandeling levenslang en de opvolging gebeurde via vertikaal uitgebouwde diensten.
Bij de huidige werking zijn er verschillende factoren grondig gewijzigd:
- nu actief betrokken bij programma’s ter bestrijding van zowel lepra als tuberculose, die meer en meer aan de basis geïntegreerd worden in de algemene basisgezondheidsdiensten.
-nu zijn er geneesmiddelen beschikbaar die effectief tot genezing leiden, maar opvolging en begeleiding blijft nodig. De juiste duurtijd van behandeling is evenwel verschillend van patiënt tot patiënt. Voor multiresistente patiënten dienen aangepaste therapieën gezocht te worden (duurdere componenten noodzakelijk).
Deze complexe en voortdurend wijzigende realiteit maakt het inderdaad moeilijk om één bedrag vooruit te schuiven.
Net zoals de Bill Gates Foundation wil Damiaanactie met deze slogan aanduiden dat het redden van een mensenleven in feite niet veel geld kost. Het verschil zit evenwel in de gehanteerde criteria.
Bij de Bill Gates Foundation wordt enkel gekeken naar de prijs van de geneesmiddelen. Bij Damiaanactie wordt gekeken naar de verhouding tussen de ingezette middelen en het aantal bereikte patiënten. Dit omvat immers veel meer dan enkel het ter beschikking stellen van de geneesmiddelen.
Lange tijd werd door Damiaanactie het bedrag van 1.200 BEF vooruitgeschoven, bedrag dat met de invoering van de euro werd vertaald naar 30 Euro.
In 2004 werden de cijfers aangepast aan de gewijzigde situatie (40 Euro). In dit bedrag zitten deels geneesmiddelen maar ook personeelskosten, transport, vorming, labo-werk, infrastructuur, voorlichting en vorming, chirurgie en fysische rehabilitatie bij leprapatiënten, socio-economische rehabilitatie voor de meest kwetsbare groepen,... (zie jaarverslag:www.damiaanactie.be of www.actiondamien.be).
Damiaanactie werkt nauw samen met de Wereldgezondheidsorganisatie, de Ministeries van Volksgezondheid in de verschillende landen, gelijkaardige organisaties in het buitenland teneinde binnen een uniforme strategie te werken en de krachten te bundelen.
De adverteerder gaf een overzicht van de uitgaven (zie jaarverslag op website) en deelde mee dat deze uitgaven goedgekeurd werden door de beheersorganen van de vereniging en dat er toezicht is van een bedrijfsrevisor en interne auditors.
De vereniging ontvangt medefinanciering vanwege DGOS.
De vereniging is gemachtigd om fiscale attesten uit te schrijven. Dit is pas mogelijk nadat het Ministerie van Financiën heeft nagegaan of ingezamelde gelden verhoudingsgewijze correct worden ingezet ten bate van de doelstelling van de vereniging.
De vereniging is aangesloten bij VEF/AERF (Vereniging voor ethiek in de fondsenwerving), hetgeen hen verplicht om een reeks gemeenschappelijk vastgelegde criteria rond ethiek in de fondsenwerving te respecteren.
Tenslotte heeft Damiaanactie ook de morele plicht naar de eigen achterban toe (m.n. de vrijwillige medewerkers en steunverleners), om de door hen ingezamelde of ingebrachte gelden maximaal te laten renderen in functie van de doelstelling.
Vooreerst merkt de Jury op dat haar bevoegdheid zich beperkt tot de inhoud van de reclame en zich niet uitstrekt tot de werking van de organisatie.
De Jury heeft vastgesteld dat zowel in de TV spot als op de website (www.ikwilhelpen.be) gesteld wordt dat “1 lepra-of tbc patiënt genezen, slechts 40 euro kost”.
De Jury heeft kennis genomen van de door de adverteerder aangeleverde informatie, ondermeer mbt de gehanteerde criteria om tot de gemiddelde bijdrage van 40 euro te komen, hetgeen tevens gedetailleerd omschreven wordt in het jaarverslag dat terug te vinden is op de website (www.damiaanactie.be ).
Het is duidelijk dat in de bijdrage van 40 euro slechts deels geneesmiddelen zitten. Hierin zitten ook personeelskosten, transportkosten, opvolging enzoverder.
De Jury is van oordeel dat deze reclame (Tv spot+website) niet van aard is om de consument op dat vlak te misleiden. Er wordt niet gesteld dat het geneesmiddel op zich 40 euro kost. Er wordt daarentegen gesteld dat met een bijdrage van 40 euro men één lepra of tbc patiënt kan genezen.
Bij gebreke aan inbreuken op wettelijke of zelfdisciplinaire bepalingen, heeft de Jury gemeend geen opmerkingen te moeten formuleren.
Aangezien geen hoger beroep werd ingesteld, werd dit dossier afgesloten.
Barastraat 175, 1070, Brussel, Belgie.
E-mail: info@jep.be
Tel: +32 2 502 70 70
